‘Samen de positie van arbeidsmigranten versterken’

Arbeidsmigranten die naar Nederland komen om te werken komen met name uit Oost-Europa en Azië. Vaak belanden ze in laagbetaalde banen in sectoren als de land- en tuinbouw, de bouwsector of de industrie. Het geld dat ze verdienen, sturen ze veelal naar hun thuisland om hun gezin van te onderhouden.

Arbeidsmigranten zijn een makkelijke prooi voor malafide uitzendbureaus en bedrijven die op zoek zijn naar goedkope arbeid, helemaal in tijden waarin alles duurder wordt. Een deel van de arbeidsmigranten krijgt te weinig betaald, is onverzekerd en woont onder erbarmelijke omstandigheden. Welke rol kan ABN AMRO spelen in het terugdringen van dit probleem? We gaan hierover in gesprek met Fred Bos, Hoofd Commercial Clients, en Yuri Herder, Business & Human Rights Advisor bij ABN AMRO.

Waarom trekt de bank zich dit thema aan?

Fred: “Een aantal rechtsvoorgangers van ABN AMRO is betrokken geweest bij slavernij-gerelateerde activiteiten in de achttiende en negentiende eeuw. Daar heeft de bank in april excuses voor aangeboden. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het gaat erom dat we ervan leren en verantwoordelijkheid nemen. Er rijden nu busjes naar de grens van Oekraïne om mensen naar Nederland te halen en ze hier, onder slechte omstandigheden, aan het werk te zetten. Een Poolse minister waarschuwde Polen zelfs om niet naar Nederland te gaan omdat hier mensen worden uitgebuit. Dat trek ik me aan, als bankier én als mens. Wij hebben klanten in sectoren waar deze mensen werken. Volledig in lijn met onze purpose, ‘Banking for better, for generations to come’, moeten we onze rol pakken in het tegengaan van uitbuiting.”

Wat verstaan we onder arbeidsuitbuiting?

Yuri: “In Nederland hebben we recht op een minimumloon (of een hoger CAO-loon), normale werkuren, verzekering, reiskostenvergoeding, vakantie, noem maar op. Met arbeidsmigranten houden werkgevers zich daar niet altijd aan. Arbeidsmigranten staan niet altijd geregistreerd, spreken de taal niet en zijn onbekend met de regels, rechten, normen en waarden die hier gelden. Dat maakt ze kwetsbaar. Vaak wonen ze ook nog eens in ongezonde, slecht onderhouden woningen. Het wordt tijd dat uitzenders én inleners verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat dit soort misstanden niet meer plaatsvinden.”

Hoe draagt de bank bij aan een verbetering van de omstandigheden?

Yuri: “Als bank bieden wij leningen en rekeningen aan. Wij bedienen twaalf sectoren waarvan zes in het bijzonder te maken hebben met arbeidsmigranten. Ondernemers zijn niet altijd op de hoogte van mogelijke arbeidsuitbuiting, maar hebben hierin wel een verantwoordelijkheid. Onze relatiemanagers gaan over dit thema met bedrijven in gesprek. We denken met ondernemers mee over hoe zij kunnen bijdragen aan betere leef- en werkomstandigheden voor arbeidsmigranten. Op basis van het advies van de commissie-Roemer hebben we criteria opgesteld waarmee relatiemanagers met klanten de situatie kunnen inschatten en aan verbetering kunnen werken. Denk hierbij aan het verantwoord omgaan met uitkering bij ziekte, reiskostenvergoeding, zorgverzekering en huisvesting.”

Sommige bedrijven willen goedkope arbeid. Zitten zij wel op een gesprek hierover te wachten?

Fred: “Ja, zeker. Sterker nog, sommige bedrijven komen naar óns toe. Een bedrijf uit de voedingssector had gelezen dat zijn uitzendbureau niet goed met migranten omgaat. De klant zit in dubio. Die wil hier niet aan bijdragen, maar ook niet de arbeidsmigranten die bij het bedrijf werken in de steek laten. Samen zoeken we nu naar een oplossing. We willen niet alleen de financiële partner van de klant zijn, maar ook de partner in sociale verduurzaming.”

Yuri: “We gaan voor verbetering en rekenen op de welwillendheid van bedrijven. Het is op zichzelf geen probleem dat bedrijven met arbeidsmigranten werken. Door het werk in Nederland kunnen zij hun families onderhouden. Het probleem zit in malafide uitzendbureaus en inleners. We zijn geen politieagent, maar nemen wel maatregelen waar nodig. Uitzendbureaus die niet gecertificeerd zijn door Stichting Normering Arbeid sluiten we uit als klant. Vanuit deze basis kijken we verder met de klant in hoeverre er al sprake is van goed werkgeverschap, en waar nog verbeterruimte zit.”

Fred: “We werken hiervoor actief samen met vakbond FNV. We hebben gezamenlijk een interactieve hulpflyer gepubliceerd die onze relatiemanagers zal helpen het gesprek aan te gaan. Hierna kunnen inleners de flyer ook zelf gebruiken om te zien of ze werken met een malafide uitzender, en belangrijker nog: wat ze in dat geval kunnen doen. We willen handelingsperspectief bieden.”

Boeken we vooruitgang op dit vlak?

Fred: “Ik ben blij dat we heel concrete stappen ondernemen. Zo werken we samen met onze Risk-afdeling aan manieren om migrantenhuisvesting te financieren. Ook onze samenwerking met FNV maakt het voor relatiemanagers makkelijker om het gesprek met ondernemers aan te gaan. We zijn er nog niet, maar de bewustwording omtrent het thema neemt enorm toe, ook binnen de bank. In maart hebben we het onderwerp besproken in een sessie met 250 relatiemanagers. Ik ben er trots op dat zij bijdragen dit probleem aan te pakken door het gesprek met de klant te voeren.”

Yuri: “In Nederland is arbeidsuitbuiting één van de grootste problemen op het gebied van mensenrechten. Het is dus belangrijk dat we samen met onze klanten deze situatie verbeteren. We hopen dat andere banken ons hierin volgen, om te voorkomen dat malafide bedrijven weer ergens anders terecht kunnen. Dit probleem kunnen we alleen met z’n allen oplossen.”