Product-as-a-Service geeft impuls aan de circulaire economie

‘As-a-service’. Je hoort het steeds meer, in allerlei vormen. Maar is dit niet gewoon oude wijn in nieuwe zakken? Is het een modewoord voor een concept dat al veel langer bestaat?

“Producten als dienst in de markt zetten, gebeurt al tientallen jaren”, bevestigt Rob van Willigen, Commercial Advisor voor Product-as-a-Service (PaaS) bij ABN AMRO. “Neem leaseauto’s. De meeste bedrijven kopen geen eigen auto’s. Die blijven altijd eigendom van de leasemaatschappij, die ook het onderhoud verzorgt. Dat gedeelte is dus niet nieuw. Wél nieuw is dat PaaS tegenwoordig wordt ingezet bij andere productcategorieën en dat het daarnaast de particuliere markt heeft bereikt. Keukenapparatuur, elektrische fietsen, wasmachines, zonnepanelen, bijna alles is tegenwoordig ‘as-a-service’ te krijgen.”

Minder verspilling

Bij PaaS wordt een product als dienst door middel van een abonnementsvorm in de markt gezet. De gebruiker betaalt meestal een vast maandelijks bedrag waarbij zaken als onderhoud, vervanging en verzekering zijn inbegrepen. In sommige gevallen wordt het maandelijkse bedrag bepaald door de intensiteit van het gebruik, ook wel Pay-per-Use genoemd. Zodra het abonnement wordt beëindigd, keert het product terug naar de leverancier, die het product geheel of gedeeltelijk kan hergebruiken. PaaS biedt de eindgebruiker flexibiliteit en draagt in een ideale situatie ook bij aan een meer duurzame en circulaire economie.

“ABN AMRO wil de duurzaamheidstransitie versnellen”, zegt Rob. “Hergebruik van producten leidt tot minder verspilling van grondstoffen en energie. Grondstoffen worden duurder en schaarser, dus is meer hergebruik noodzakelijk. Als bank kunnen wij die ontwikkeling versnellen door nieuwe of bestaande bedrijven die met PaaS aan de slag willen gaan, te voorzien van advies en daar waar mogelijk te financieren.”

Dat is geen eenvoudige opgave. In de praktijk zijn er diverse beperkingen die het succes van PaaS-bedrijven uitdagend maken. Het financieren van PaaS-bedrijven, en met name de startups, is complex.

Ongelijk speelveld

“Onze economie is gebaseerd op een systeem waar arbeid zwaarder belast wordt dan het gebruik van grondstoffen”, legt Menko Remmelts uit, Project Manager PaaS bij ABN AMRO. “PaaS draait in essentie om dienstverlening en dus arbeid, waardoor traditionele, lineaire bedrijven, die minder met dienstverlening te maken hebben, winstgevender zijn. Feitelijk is er nog geen gelijk speelveld. Daarnaast hebben banken te maken met eigen risicomodellen en strikte regelgeving van toezichthouders. Hierdoor is het financieren van PaaS (startups), waarbij de lasten voor de baten uitgaan, bijna niet mogelijk.”

Voor een aantal uitzonderingsgevallen heeft ABN AMRO de Sustainable Envelop. Hiermee financiert de bank vernieuwende duurzame bedrijfsmodellen waarop geen reguliere oplossing past, wat vaak het geval is bij PaaS.

Primair richt ABN AMRO zich op het financieren en ondersteunen van gevestigde (lineaire) bedrijven die naast hun bestaande business PaaS-concepten willen ontwikkelen. Gespecialiseerde adviseurs van de bank, zoals Rob, houden ondernemers een spiegel voor en bespreken het business model. In samenwerking met de relatiemanager en financieringsspecialisten worden mogelijkheden voor financiering onderzocht. Menko: “ABN AMRO is een bank die transities ondersteunt en waar mogelijk deze probeert te versnellen.”

Circulaire woningen

Een mooi voorbeeld daarvan is het bedrijf Jan Snel uit Montfoort, dat modulair circulaire huizen bouwt. De huizen worden in delen gebouwd in de fabriek en met de vrachtwagen verplaatst naar de bouwlocatie. Daar waar nodig worden ze tijdelijk geplaatst en na een aantal jaar weer opgehaald, opgeknapt en elders weer neergezet.

“Dit gaat een paar stappen verder dan prefab bouwen”, vertelt Rob. “Er worden ook huur-, service- en onderhoudscontracten afgesloten. Jan Snel blijft al die tijd eigenaar van de materialen.”

Enorme potentie

Hoewel de PaaS-markt in opkomst is, staat deze nog steeds in de kinderschoenen. Maar de potentie is groot, vooral wanneer verplicht hergebruik van materialen – zoals de verwachting is vanuit de Green Deal van de Europese Commissie – opgenomen gaat worden in Europese wetgeving.

“PaaS is geen doel op zich”, verduidelijkt Rob. “Het is een middel om producten terug te krijgen en gedeeltelijk of volledig te gaan hergebruiken. Daarnaast is het natuurlijk een competitief verdienmodel voor bedrijven, laten we dat ook niet vergeten. ABN AMRO zit bovenop de ontwikkelingen en blijft zich inzetten om de PaaS-markt optimaal te ondersteunen en verder te laten groeien.”

Rob ziet in PaaS een win-winsituatie. “Omdat producten een circulaire levenscyclus krijgen, zullen leveranciers kwalitatief ook betere producten gaan ontwikkelen. De producent blijft immers eigenaar, dus heeft de onderneming er ook baat bij dat producten langer meegaan. Dus: minder troep en minder verspilde energie. In een circulaire economie gaat iedereen erop vooruit.”

Bent u ondernemer en denkt u ook aan het ontwikkelen van een PaaS-concept? Neem dan contact op met uw relatiemanager of de ABN AMRO PaaS-desk. Die kunnen u voorzien van advies en u in contact brengen met specialisten binnen de bank.