Biologisch-dynamische landbouw: ‘Niet idealistisch, maar realistisch’

Jaring Brunia mag dan een boerenzoon zijn, het was nooit zijn droom om het bedrijf van zijn ouders over te nemen. Nadat zijn ouders met pensioen gingen, lag de boerderij tien jaar lang stil. Maar het bloed kroop waar het niet gaan kon. Het bestaan als boer begon toch te trekken.

Alleen koeien en gras

“Daarbij stond één ding vast: ik wilde een goede melkveehouder worden”, blikt Jaring terug. “Dus ben ik bij de buurman op stage geweest en heb ik me meer dan ooit in de sector verdiept. Ik las over hoe kunstmest de bodem armer maakt en over de nadelen van krachtvoer en antibiotica. Ik concludeerde dat ik alles wilde weghalen wat er de afgelopen vijftig jaar tussen gras en koe is bijgekomen. Dus ik gebruik geen krachtvoer, kunstmest en antibiotica.”

Om te kwalificeren als biologisch bedrijf moet een boer ook voldoen aan strenge mestnormen. Voor Jaring betekende dit concreet dat hij zijn veestapel met 33 procent moest inkrimpen óf meer land moest hebben. Jaring koos ervoor land bij te kopen. Ook streeft hij een maximale weidegang na van minimaal acht maanden, en moet zijn land een biotoop worden voor weidevogels.

Door zijn natuurlijke manier van werken levert de melkveehouderij een positieve bijdrage aan de bodemkwaliteit, biodiversiteit en waterhuishouding. Hierdoor is het bedrijf beter bestand tegen droogte en wateroverlast, wat op zijn beurt weer de risico’s voor ABN AMRO als financier verkleint.

Balans in risicoanalyse

“Van oudsher is kredietbeoordeling gebaseerd op financiële berekeningen en de middellange termijn”, vertelt relatiemanager Daphne Nutma-Van der Zee. “We willen dit nu breder trekken: welk bedrijf is toekomstbestendig en welk bedrijf niet? Vanuit onze strategie, waarin we onze klanten helpen verduurzamen, willen we meer balans aanbrengen door ook natuur, klimaat en social impact mee te wegen. Jaring heeft als ervaringsdeskundige ook meegedacht met onze risico-analisten.”

Gaat idealisme dan de boventoon voeren? Jaring ziet dat anders. “Het gaat niet om idealisme, maar om realisme. De wetenschap maakt duidelijk dat we anders met de aarde moeten omgaan. Koeien zetten gras om naar melk. En ik heb koeien nodig om waarde uit mijn land te halen. Met het oog op de volgende generaties is dit de enige realistische en toekomstbestendige manier van werken.”

Begrip voor boeren

Wel heeft Jaring begrip voor boerenbedrijven die nog minder ver zijn. ‘Het systeem’ werkt immers drempels op. Voor biologisch-dynamisch boeren is meer landoppervlakte nodig en de ‘schuld per liter melk’ ligt hoger dan bij traditionele boerenbedrijven. “En als je net gefinancierd bent voor een grote stal en weinig hectares grond, dan is zo’n transitie financieel een complexe opgave.”

ABN AMRO was bereid voor Jaring andere rekenmethodes te hanteren voor de financiering. “Dat moet ook wel, want Jaring draait heel andere cijfers dan traditionele boerenbedrijven”, legt Daphne uit. “Met de gebruikelijke modellen kom je daar niet uit. Dit was voor ons een uitdaging, maar dat hoort erbij. Niet alleen boeren maken een transitie door, wij als bank ook.”

Als onderdeel daarvan is de bank een pilot gestart. ABN AMRO financiert daarin vijftien regeneratieve agri- en foodbedrijven: bedrijven die een positief effect hebben op hun omgeving. Uit deze pilot trekt ABN AMRO lessen voor een toekomstbestendige risicobeoordeling, waarin de bank ook ecologische waarden als biodiversiteit, koolstofvastlegging, bodemweerbaarheid, circulariteit en klimaatadaptatie meeneemt.

Geloof in goede afloop

“Niet elke boer kan direct biologisch worden”, zegt Daphne, wier partner ook een boerenbedrijf heeft. “Maar kleine stapjes zijn ook winst. En zoals Jaring laat zien, als een generatie stopt, is dat een mooi moment om een stapje terug te nemen en het roer om te gooien.”

Jaring: “Het is vooral belangrijk om positief te blijven. Ik ga er vól voor, op het naïeve af. Ik heb ook tegenvallers gehad. Maar waar richten we ons op? Kijken we naar wat we verliezen of naar waar we naartoe gaan? We krijgen nu gezonde koeien, een gezonde bodem en een lagere CO2-uitstoot. Ik heb oneindig veel geloof in de natuur en in een positieve afloop. Dat is en blijft mijn houvast.”