Samen optrekken met verdedigers van de mensenrechten

Het belang van mensenrechtenverdedigers voor banken

De mensenrechtenverklaring van ABN AMRO is gebaseerd op de United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s). De UNGP’s hebben drie pijlers: de plicht van de staat om de mensenrechten te beschermen, de verantwoordelijkheid van ondernemingen om de mensenrechten te respecteren en het recht van slachtoffers van misbruik van mensenrechten op een doeltreffende voorziening in rechte. Deze pijlers versterken elkaar. Om ondernemingen in staat te stellen hun verantwoordelijkheid te nemen, is het van cruciaal belang dat mensenrechten zoals de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging en de vrijheid van vergadering worden beschermd.

 “Ik kan veel redenen bedenken waarom banken meer moeten optrekken met verdedigers van mensenrechten”, aldus Maria Anne van Dijk, hoofd Environmental Social & Ethical Risk and Policy bij ABN AMRO. Haar team beoordeelt of klanten van de bank in risicovolle sectoren zoals de landbouw en de mijnbouw hun verantwoordelijkheid met betrekking tot mensenrechten serieus nemen. “Als staten burgerlijke vrijheden inperken, kan het voor banken lastiger worden om doeltreffend onderzoek te doen naar de mensenrechtensituatie. Bij de beoordeling van klanten kijken we naar een hele reeks aspecten. Gaan ondernemingen de dialoog aan met de betrokken stakeholders, beoordelen ze de risico’s waaraan ze met betrekking tot mensenrechten blootstaan, ondernemen ze actie en zijn ze transparant over de resultaten? Om deze vragen te beantwoorden, zijn we afhankelijk van openbare informatie, zoals rapporten van niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) en krantenartikelen. In veel landen is het publieke domein echter aangetast of vrijwel volledig uitgehold.”

Mensenrechtenverdedigers kunnen commentaar op een klant van ABN AMRO hebben. “De wijze waarop ondernemingen met kritiek omgaan, geeft vaak een goede indicatie hoe ze hun verantwoordelijkheid op het vlak van mensenrechten nemen. Ze zouden in ieder geval het werk van mensenrechtenverdedigers niet moeten belemmeren. In onze due diligence van potentiële klanten beschouwen we bijvoorbeeld rechtszaken tegen ngo’s vanwege laster als duidelijke red flags.” In de huidige versie van de mensenrechtenverklaring van ABN AMRO wordt niet gesproken over mensenrechtenverdedigers. Van Dijk: “Ons beleid is gericht op de inhoudelijke kant van mensenrechten. Het is nu tijd voor de volgende stap: we moeten duidelijk maken wat we van onze klanten verwachten in hun omgang met de maatschappij.” ABN AMRO heeft zich onlangs aangesloten bij een netwerk van internationale ondernemingen om informatie en best practices uit te wisselen. “Zo leren we beter hoe we ons commitment kunnen omzetten in daadwerkelijke actie.”

De mogelijkheden voor de bank om iets te betekenen gaan verder dan alleen de klantrelatie. Vorig jaar probeerde ABN AMRO samen met elf andere financiële instellingen te interveniëren in een rechtszaak in Hongkong. De bank wilde een signaal afgeven dat zij achter een lesbisch koppel stond waaraan de immigratiestatus werd geweigerd die heteroseksuele paren wel kregen. Hoewel de rechtbank de interventie niet toestond, was de uitspraak positief. “ABN AMRO heeft een vestiging in Hongkong. Als werkgever willen we de LGBT-rechten respecteren, maar of dit in de praktijk haalbaar is, hangt vaak af van de opstelling van de overheid. Zich openlijk uitspreken is een manier waarop ondernemingen de burgerlijke ruimte kunnen beschermen en ondersteunen.”

Het belang van banken voor mensenrechtenverdedigers

Veel klanten van de afdeling Institutions & Charities van ABN AMRO MeesPierson ondervinden zelf de gevolgen van een krimpende burgerlijke ruimte. De regelgeving voor de financiële sector speelt vaak een cruciale rol. “Internationale betalingen lijken simpel, maar kunnen maatschappelijke organisaties toch voor problemen stellen”, verklaart Bart van Kreel, relatiemanager bij ABN AMRO MeesPierson. “In Nederland is de wetgeving inzake de financiering van terrorisme heel streng. Hierdoor is het moeilijk om geld over te maken naar conflictgebieden. Dit raakt klanten van mij die humanitair werk verrichten in dergelijke gebieden.” 

Van Kreel wijst er verder op dat verdedigers van mensenrechten in problemen kunnen komen door de eisen ten aanzien van transparantie. Banken zijn verplicht naam en adres van begunstigden te noteren wanneer ze overboekingen uitvoeren. “Die informatie delen met anderen kan levensbedreigend zijn wanneer je journalist in Syrië bent”, legt hij uit. “Banken moeten voldoen aan wet- en regelgeving, maar hebben ook een verantwoordelijkheid tegenover mensen. Wanneer we dergelijke onbedoelde effecten signaleren, kunnen we niet simpelweg achterover leunen, maar moeten we dit bespreken met alle partijen voor wie dit relevant is, waaronder het ministerie van Financiën en andere banken. Ik ben er trots op dat ik mijn klanten kan helpen, niet alleen in mijn functie van relatiemanager, maar ook als partner.”

Sebastiaan van der Zwaan – Directeur Justice and Peace Nederland

"We zijn allemaal mensenrechtenverdedigers. Onze missie is duidelijk: de toegang tot sociale, economische en milieutechnische gerechtigheid verbeteren door bescherming te bieden aan verdedigers van mensenrechten en hun werk te steunen. Via een netwerk van tien steden in Nederland geeft ons Shelter City project mensenrechtenverdedigers tijdelijk een veilige woonomgeving. Gedurende een periode van drie maanden kunnen zij hun accu weer opladen voor het belangrijke werk dat ze doen.

Als klant van ABN AMRO zijn we blij dat de bank het belang onderkent om de mensenrechten te respecteren en het werk van mensenrechtenverdedigers te steunen. Door technische ondersteuning te bieden voor het Shelter City netwerk ten behoeve van mensenrechtenverdedigers kan ABN AMRO verdere ervaring opdoen hoe je mensenrechten op een effectieve wijze kunt benaderen."

Meer informatie is te vinden op www.justiceandpeace.nl en www.sheltercity.nl.

Klik hier voor het overzicht van Duurzaamheids nieuwsartikelen voor de Nieuwsbrief van December 2017.