Respecteren van landrechten in de energiesector

Lering trekken uit het verleden

De aanleg van de Dakota Access-pijpleiding bracht een internationale discussie op gang toen bleek dat de ondernemingen die deelnamen aan het project, de landrechten van de Standing Rock Sioux-stam niet respecteerden. ABN AMRO financierde het project niet rechtstreeks, maar werd wel in verband gebracht met de schending van mensenrechten via haar relatie met ETE, de moedermaatschappij van ETP dat bij het project betrokken was. In dergelijke situaties vereisen de United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s) dat bedrijven zich inspannen om negatieve effecten te voorkomen of te beperken. In het geval van de Dakota-pijpleiding kwam de bank tot de conclusie dat beëindiging van de betrokkenheid de enige optie was die resteerde.

Deze kwestie zal een duurzaam effect hebben op de wijze waarop de bank de naleving van mensenrechten toetst. In november kondigde de Equator Principles Association, een organisatie waarbij 92 financiële instellingen en 37 landen zijn aangesloten, aan dat zij haar principes voor projectfinanciering grondig gaat evalueren. Er komen betere richtlijnen voor risico’s rond klimaatverandering en voor de implementatie van vrije en voorafgaande geïnformeerde toestemming (Free Prior and Informed Consent – FPIC), wat belangrijk is voor de bescherming van de landrechten van inheemse volken. De Equator Principles zijn niet van toepassing op de algemene zakelijke kredietverlening. Voor deze transacties heeft ABN AMRO haar eigen uitgebreide duurzaamheidsrisicokader en due diligence-proces. De reikwijdte van de activiteiten van klanten vormt soms wel een probleem: het is niet mogelijk om alle fabrieken, plantages en projectlocaties te bezoeken van ondernemingen waaraan ABN AMRO financiering verstrekt. Wel worden deze bezoeken steeds frequenter.

Risico’s rond mensenrechten met eigen ogen beoordelen

Nick Padgalskas is directeur van het Asia-Pacific Energy Team van ABN AMRO in Singapore. Hij heeft ervaring uit eerste hand hoe klanten in de sector hun verantwoordelijkheid nemen om de mensenrechten te respecteren.

Kortgeleden heeft Padgalskas een bezoek gebracht aan een olie- en gasproject van een internationale energieonderneming waaraan de bank financiering verstrekt. “Inzicht in de situatie rond de landrechten en in de projecten van de onderneming was voor de bank een zwaarwegende factor in de beslissing om financiering te verstrekken. Voordat we besloten om een zakelijke relatie aan te gaan, hebben we ons er eerst van vergewist dat de onderneming bij ons paste. Hiertoe hebben we ons verdiept in het beleid en de praktijken van de onderneming, niet alleen door middel van onderzoek en due diligence maar ook diepgaande gesprekken met het management.”

Ondernemingen in de energiesector moeten voldoen aan een reeks duurzaamheidscriteria, variërend van vermindering van de uitstoot van broeikasgassen tot de aanwezigheid van adequate bezwaarprocedures. De effectiviteit van deze procedures is echter lastig te beoordelen, vooral als je het niet met eigen ogen kunt beoordelen. “In de door mij bezochte regio zijn diverse andere projecten verstoord door geschillen over landrechten. Als er eenmaal bezwaren zijn ingediend, is het in bepaalde opzichten eigenlijk al te laat. We willen ons daarom niet alleen richten op hoe bedrijven omgaan met bezwaren, maar ook op hoe ze waarschuwingssignalen in een vroegtijdig stadium oppikken en daarop reageren. Tijdens mijn bezoek heb ik een beter inzicht gekregen in de contacten die de onderneming onderhoudt met de overheid en de lokale gemeenschap om best practices te kunnen implementeren”, vertelt Padgalskas. 

Hij voegt hieraan toe: “Als bankier wil ik mijn klanten begrijpen en voer ik graag een constructieve dialoog over onderwerpen die voor hen belangrijk en relevant zijn. Bijvoorbeeld over mensenrechten. Omdat de bank ook de verantwoordelijkheid heeft om de mensenrechten te respecteren, willen we de werkwijze van onze klanten begrijpen en met hen van gedachten wisselen over de door hen geboekte vooruitgang en de dilemma’s waarmee ze worden geconfronteerd.”

Luc Zandvliet - Directeur bij Triple R Alliance

“In hun klantcontacten hebben relatiebeheerders een belangrijke taak: zij moeten signalen over nadelige effecten op het gebied van mensenrechten in een vroeg stadium oppikken. De relatiemanagers van ABN AMRO moeten beschikken over de vereiste vaardigheden om respect voor mensenrechten te verankeren in het kredietbedrijf van de bank en het reputatierisico dat de bank loopt, te verminderen.

Om het bewustzijn van deze materie onder relatiemanagers te vergroten organiseerde ABN AMRO in 2017 trainingen in Nederland, Singapore en Brazilië. Als je weet waarop je moet letten in de dialoog met klanten en hoe je hun reacties moet interpreteren, dan kun je hen helpen om potentiële verplichtingen op het gebied van mensenrechten te onderkennen. De gehanteerde criteria om te beoordelen of de activiteiten van een klant in overeenstemming zijn met het beleid van de bank, zijn de beginselen van de VN inzake het bedrijfsleven en mensenrechten (UNGPs on Business and Human Rights) en het eigen duurzaamheidsrisicobeleid van ABN AMRO. Eén van de zaken waarop je moet letten, is of de waarden van een onderneming ten aanzien van maatschappelijke impact, het beleid, de interne organisatie, de stimulansen en de visie van medewerkers met elkaar stroken. 

Mijn ervaring is dat de manier waarop ABN AMRO mensenrechtenrisico’s beoordeelt, verder gaat dan alleen het afwerken van een checklist – de bank vindt het belangrijk dat het beschikbare instrumentarium voor lastige problemen wordt uitgebreid. Ik merk dat sommige klanten kiezen voor ABN AMRO vanwege de kennis die de bank inbrengt. Dit is goed voor de bank… en ook voor de mensenrechten.”

Klik hier voor het overzicht van Duurzaamheids nieuwsartikelen voor de Nieuwsbrief van December 2017.