Mensenhandel bestrijden met financiële sporen

Lokale oplossingen voor een mondiaal probleem

Om dit mondiale probleem aan te pakken, werkt ABN AMRO aan de ontwikkeling van knowhow en instrumenten. “De bank wil misbruik van mensenrechten helpen voorkomen en volgt hierbij een holistische aanpak”, vertelt Lonneke van Zundert, regionaal hoofd Security & Intelligence Management (SIM) voor de regio Azië & Midden-Oosten. Mensenhandel is een wereldwijd probleem. De betrokken landen kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën: land van herkomst, land van doorgang, land van bestemming of een combinatie daarvan. Afhankelijk van de categorie en de sector, worden allerlei initiatieven in gang gezet om het probleem van de mensenhandel aan te pakken. Van Zundert benadrukt dat een gedegen kennis van de lokale omstandigheden een absolute vereiste is voor een grondige analyse: red flags kunnen immers per jurisdictie en branche verschillen. Zo is Nederland vooral een land van bestemming van mensenhandel, waarbij slachtoffers vooral voor seksuele uitbuiting en gedwongen arbeid worden verhandeld. In Azië vinden we zowel landen van bestemming als landen van herkomst, terwijl de vormen van uitbuiting en de onderliggende oorzaken verder uiteenlopen.

Het belang van samenwerking

De door ABN AMRO in dit verband genomen initiatieven betreffen klantonderzoek, transactieanalyse en bewustmaking. Wanneer een onderneming bij ABN AMRO wil bankieren, analyseren we zorgvuldig alle risico’s, ook die met betrekking tot mensenhandel. Dit doen we vooral bij ondernemingen in sectoren als logistiek, bouw, landbouw, visserij en textiel. Van Zundert: “Toetsing of de mensenrechten worden gerespecteerd, is een essentieel onderdeel van ons proces van kredietaanvraag en -goedkeuring. Gevallen waarin aanvragen zijn afgewezen (of goedgekeurd onder strikte voorwaarden) vanwege zorgen over mensenrechten, zoals gedwongen arbeid, dienen hierbij als voorbeeld.” Indien nodig – en vooral wanneer red flags en hiaten in informatie worden vastgesteld – worden duurzaamheidsanalyses aangevuld met diepgravend onderzoek door SIM. 

Van Zundert onderstreept verder het belang van publiek-private samenwerking (PPS) en een positieve ontwikkeling van de relatie tussen ondernemingen en overheden en rechtshandhavers. “Door informatie te delen bij het zoeken naar een oplossing voor een gezamenlijk probleem krijgen partners zonder enige twijfel een beter inzicht in de materie. We signaleren ook een toegenomen samenwerking tussen bedrijven, onder meer via initiatieven zoals de European Bankers Alliance en de Mekong Club. Dit biedt ons een mooie gelegenheid om onze klanten bewust te maken van deze problematiek en hen en ook het bedrijfsleven in het algemeen duidelijk te maken dat dit onderwerp voor ABN AMRO prioriteit heeft.”

Data-analyse als instrument om mensenhandel te traceren

Analyse van transactiegegevens is een andere manier waarop ABN AMRO ambieert een bijdrage te leveren aan de beëindiging van mensenhandel. “De expertise, instrumenten en systemen die de bank gebruikt om fraude op te sporen, zijn ook geschikt om mensenhandel te traceren”, licht Van Zundert toe. In haar vorige functie bij de Marechaussee heeft zij ruime ervaring opgedaan met de bestrijding van mensenhandel. “Het is niet eenvoudig om mensenhandel te traceren, maar door bankgegevens, inlichtingen en expertise te combineren kunnen we onregelmatige transactiepatronen in beeld brengen. Deze kunnen een indicatie zijn van illegale activiteiten, zoals mensenhandel.”

Door data-analyse is niet alleen een nieuw soort due diligence van mensenrechten ontstaan, de reikwijdte ervan is ook vergroot. De bank richt zich niet langer alleen op grote zakelijke klanten, die blootstaan aan het risico van mensenhandel in hun aanbodketen, maar let nu ook scherp op kleine en middelgrote ondernemingen en particuliere klanten. Data-analyse is vooral nuttig om slachtoffers van mensenhandel op het spoor te komen. Zij hebben mogelijk een privérekening bij ABN AMRO. Als bijvoorbeeld hun inkomsten kunnen worden teruggeleid naar een werkgever, dan hebben we een financiële vingerafdruk. Van Zundert merkt op dat het bij de analyse van gegevens ook belangrijk is om de lokale context mee te nemen. “In Nederland kunnen frequente betaaltransacties die laat op de avond worden uitgevoerd door massage- of nagelsalons wijzen op criminele activiteiten of illegale prostitutie, maar in de 24-uurseconomie van Hongkong zijn dergelijke transacties niet ongebruikelijk en zelfs heel normaal.”

Scott Stiles - medeoprichter en CEO van Fair Employment Agency

"Naast de initiatieven van ABN AMRO om via haar kredietbedrijf moderne slavernij in beeld te brengen en tegen te gaan, informeert de bank haar medewerkers in Hongkong over de risico’s van moderne slavernij bij huishoudelijk personeel. Wereldwijd zijn bijna drie miljoen mensen die huishoudelijk werk verrichten door schulden als het ware geketend aan hun werk. Fair Employment Foundation (FEF) bestrijdt deze schuldslavernij door de herinvoering van de werving van arbeidsmigranten.  Hiertoe heeft FEF het Fair Employment Agency opgezet, een uitzendorganisatie zonder winstoogmerk die een provisieloos bedrijfsmodel heeft ontwikkeld. Werkgevers betalen een marktconform tarief voor de dienstverlening en kunnen zo bouwen aan een duurzame onderneming, terwijl werknemers helemaal niets betalen. Sinds de oprichting eind 2014 heeft FEF 1.700 Filipijnse arbeidsmigranten aan huishoudelijk werk geholpen in Hongkong. Dit heeft voor hen naar schatting USD 2,5 miljoen aan wervingsschuld bespaard. ABN AMRO heeft zich verplicht tot ondertekening van de Fair Hiring Pledge. Dit initiatief van FEF behelst een publiek commitment om medewerkers van ABN AMRO te trainen in een rechtvaardige behandeling van huishoudelijk personeel. Om hun werk te ondersteunen is FEF door ABN AMRO uitgenodigd om trainingen op de werkplek te verzorgen over hoe huishoudelijk personeel op een eerlijke wijze kan worden geworven en behandeld."

Klik hier voor het overzicht van Duurzaamheids nieuwsartikelen voor de Nieuwsbrief van December 2017.