Wat verstaan we onder financiële criminaliteit?

Is terrorismefinanciering ook witwassen?

De gebruikte systematiek lijkt veel op witwassen. Bij witwassen gaat het erom de illegale herkomst van het geld te verhullen en een legitieme bestemming te geven, bij terrorismefinanciering kan de herkomst van het geld legaal zijn, maar moet de bestemming van het geld onherleidbaar zijn. Vanwege de overeenkomsten in de gebruikte methodiek is het voor ons meestal moeilijk om bij geconstateerde ongebruikelijke transacties vast te stellen of het witwassen of terrorismefinanciering is. Het is uiteindelijk aan de FIU en de opsporingsdiensten, die over meer informatie beschikken, om dit te kunnen vaststellen.

Wat heeft mensensmokkel met witwassen te maken?

Mensensmokkel is illegaal en dus crimineel geld. Het geld dat ermee verdiend wordt, wordt door criminelen daarom wel vaak witgewassen. Ook vinden bij mensensmokkel criminele transacties plaats, banken spannen zich in om deze ongebruikelijke transacties op te sporen.

Wat is het hawala-systeem?

Witwassers storten soms contant geld op de ene plek in de wereld, waarna het op een andere plek weer wordt opgenomen: money transfer. Dat gebeurt zonder tussenkomst van een bank. Denk bijvoorbeeld aan telefoonshops in de stad, van waaruit de ‘hawaller’ cash geld sluist naar het buitenland, bijvoorbeeld India. Deze contante geldstromen worden bijgehouden in een grootboek. Witwassers storten hun geld graag in dit informele hawala-systeem, met name voor transacties naar het Midden-Oosten.

Wat is een PEP?

Een PEP is een Politically Exposed Person. Sommige van deze politiek prominente personen maken misbruik van hun functie door zich te laten omkopen of door publieke gelden te verduisteren. Bekende voorbeelden daarvan zijn corrupte staatshoofden die hun enorme rijkdom bleken te vergaren door het leegroven van de staatskas. Wanneer een klant PEP is, doen wij verscherpt klantonderzoek en extra onderzoek naar de herkomst van het vermogen van de PEP. Dat geldt ook voor directe familieleden en personen met wie de PEP nauwe zakelijke banden heeft.

Wat is een ‘katvanger’

Witwassers gebruiken soms tussenpersonen die hun bankrekening ter beschikking stellen. Zo iemand noemen we een ‘katvanger’. De crimineel of zijn katvanger stort geld op de bankrekening, waarna deze dat geld doorboekt of contant opneemt en afgeeft. Katvangers krijgen hiervoor een vergoeding van de criminelen, maar worden vaak gepakt.

Wat is smurfen?

Het storten van grote bedragen is voor criminelen gevaarlijk, omdat dat opvalt. Daarom verdelen ze een groot bedrag in veel kleine bedragen, die ze na elkaar storten op verschillende rekeningen en overmaken naar een andere rekening of rekeningen. Dat heet ‘smurfen’.

Witwassers lopen soms tegen de lamp door vage facturen in de administratie van een bedrijf of organisatie. Hoe zit dat?

Om overboekingen te legitimeren, maken criminelen soms gebruik van verzonnen of valse facturen. Dat zijn bijvoorbeeld facturen waar geen levering tegenover staat. Soms gaat het om facturen voor zogenaamd geleverd advies. Valse facturen verraden zichzelf vaak door minimale of uiterst algemene omschrijvingen.

Wat zijn bekende methoden van witwassen?

Criminelen witwassen hun geld op verschillende manieren en ze bedenken altijd nieuwe manieren. Enkele voorbeelden worden hieronder beschreven.

• Inzet van stromannen en nepbedrijven

  Stromannen en nepbedrijven worden door een crimineel naar voren geschoven om te verhullen wie de werkelijke eigenaar is van iets. De stroman of het nepbedrijf handelt voor de buitenwereld op eigen titel, maar is slechts een marionet van de crimineel. Als bank moeten we vaststellen wie de uiteindelijke begunstigde (UBO) van een bedrijf is, om misbruik door criminelen uit te kunnen sluiten.

• Witwassen via complexe structuren

   

  Om hun geld wit te wassen kunnen criminelen ook complexe structuren gebruiken, met als doel om eigendom en herkomst van het criminele geld te verhullen. Loan back is daar een voorbeeld van. Met deze witwasmethode leent een crimineel zijn opbrengsten weer uit aan zichzelf, zonder dat makkelijk traceerbaar is van wie de geldlening oorspronkelijk afkomstig is. Een crimineel kan ook meerdere bv’s of nv’s oprichten waartussen betalingen worden verricht. Een ander voorbeeld zijn offshore vennootschappen, waarbij een crimineel een bedrijf vestigt in een land waar geen registratie van uiteindelijk belanghebbenden of van geldstromen nodig is en waar hij dus onopvallend grote bedragen kan onderbrengen. Onroerend goedtransacties zoals ABC transacties, zijn een ander middel. Een crimineel koopt dan onroerend goed waarna het onroerend goed ten minste twee keer wordt doorverkocht in korte periode. Ook via ingewikkelde beleggingstransacties kan crimineel geld worden witgewassen. Criminelen kunnen daarin allerlei verwarrende tussenstappen nemen. 

• Contant uitgevenEigenlijk de meest voor de hand liggende methode om geld wit te wassen, is contant afrekenen als je iets koopt. Het nadeel is dat het contant afrekenen van grote bedragen verdacht is. En dat kleine bedragen contant afrekenen niet erg opschiet, zeker niet in deze tijd waarin contant geld steeds meer op de achtergrond raakt.

• Gefingeerde speelwinst

  Casino’s waren in het verleden een geliefde plaats voor criminelen om hun geld wit te wassen. Criminelen deden net alsof ze veel geluk hadden gehad aan de roulettetafel, en zo aan hun geld waren gekomen. Maar casino’s hanteren tegenwoordig een streng anti-witwasbeleid, waardoor dit veel lastiger is geworden.

• Trade Based Money Laundering

  Internationale handel is een middel of dekmantel om crimineel geld wit te wassen. Crimineel geld wordt dan verplaatst via handel in goederen of diensten. De crimineel manipuleert met prijzen, hoeveelheden of kwaliteit van goederen of diensten om geld in of uit het land of tussen bedrijven te verplaatsen. Handelsstromen zijn groot en snel, de financiering is vaak ingewikkeld,  douanegegevens worden beperkt uitgewisseld, douanecontroles zijn gebrekkig en er kan betrekkelijk eenvoudig worden geknoeid met facturen en documenten. 

• New Payment Methods

  Bij de New Payment Methods (NPM) worden nieuwe betaalsystemen gebruikt om geld weg te sluizen. Prepaid debit cards en e-purses zijn twee voorbeelden. Ook cryptocurrencies kunnen door criminelen gebruikt worden om geld wit te wassen, al is het lastiger dan veel mensen denken om deze valuta om te zetten in harde euro’s of dollars.

• Goede doelenVia charitatieve stichtingen wordt soms geld overgeboekt naar ontwikkelingslanden, waar het verdere verloop van dat geld vervolgens moeilijk te volgen is. Dit kan gebruikt worden voor terrorismefinanciering.