Miljoenen Nederlanders lopen risico op fraude door hergebruik cijfercodes

6 op de 10 mensen gaan onvoorzichtig om met beveiligingscodes voor mobiel bankieren en betalen. Dat blijkt uit onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van ABN AMRO. Slechts een derde van de ondervraagden gebruikt voor toegang tot hun mobiel bankieren-apps een unieke cijfercode. Bovendien verandert ruim vier op de tien de codes voor bankzaken zelden tot nooit. Een groot deel laat daarnaast anderen wel eens meekijken bij het invoeren van cijfercodes. ABN AMRO ziet een toename in het aantal fraudemeldingen door shouldering en wil daarom meer bewustwording creëren voor de risico’s van hergebruik.

De belangrijkste bevindingen op een rij:

• 21% gebruikt voor meerdere mobiel bankieren-apps dezelfde cijfercode, slechts 30% gebruikt voor hun mobiel bankieren-apps een unieke cijfercode.

• 44% verandert de cijfercode voor mobiel betalen (zoals Apple Pay en Google Pay) zelden tot nooit, voor de toegangscode voor de bankapplicatie doet 41% dit zelden tot nooit.

• 41% laat wel eens iemand meekijken bij het invoeren van hun cijfercode voor mobiel bankieren.

Besef van risico ‘shouldering’

Shouldering - het stiekem over de schouder meekijken bij het intoetsen van een pincode - vond voorheen met name plaats bij het betalen met een betaalpas. Tegenwoordig gebeurt dit ook bij het invoeren van pin- en toegangscodes op smartphones. Het besef dat shouldering ook bij betalen via mobiel een risico vormt, lijkt nog niet algemeen bekend: bijna de helft laat anderen wel eens meekijken bij het invoeren van een cijfercode bij mobiel betalen. Bij het invoeren van de toegangscode tot de mobiel bankieren-app is dit vier op de tien.

“Als kwaadwillenden op het juiste moment meekijken en daarna je telefoon of bankpas in handen krijgen, kunnen ze overal bij: van je bankapp tot aan je DigiD”, zegt Marco Hendriks, Fraude Expert bij ABN AMRO. “Als de fraudeur naast de pin- of toegangscode vervolgens ook de telefoon of pinpas van het slachtoffer weet te bemachtigen, kunnen ze vrijwel alles: van geld overmaken naar hun eigen rekening tot het doen van aankopen op andermans naam. Zeker op drukke feestdagen zoals Koningsdag, wanneer er veel wordt betaald en het risico op shouldering groter is, is het extra belangrijk om alert te zijn.”

Gemak versus veiligheid

Nederlanders lijken zich wel degelijk bewust van de gevaren. Bijna twee derde van de ondervraagden weet dat het gebruik van dezelfde cijfercodes risico's met zich meebrengt, ruim de helft stelt dat dit ook geldt voor het zelden tot nooit wijzigen van codes. Hendriks: “Hoewel we best weten dat het verstandig is om overal een andere code te kiezen, en deze ook regelmatig te veranderen, wint gemak het vaak van veiligheid. Het hergebruiken van dezelfde code lijkt handig, maar maakt ook kwetsbaar voor fraude. Oftewel: dezelfde pin? Niet zo slim.”

Een derde van de Nederlanders gebruikt een code gebaseerd op een betekenisvolle datum, zoals een geboortedatum of trouwdag – makkelijk te raden voor criminelen. Een sterke toegangscode bestaat niet uit persoonlijke data of herhalende cijfers. De code mag nooit gedeeld worden, ook niet met iemand die zich voordoet als de bank.

• Digitale veiligheid begint bij eenvoudige concrete handelingen:

• Kies een unieke toegangscode voor smartphone én bankapp

• Wijzig de toegangscode regelmatig

• Zorg dat niemand kan meekijken bij het invoeren van codes

• Blokkeer de Mobiel Bankieren app onmiddellijk bij verlies of diefstal van het toestel

EINDE PERSBERICHT

Over het onderzoek Het onderzoek is in april 2025 uitgevoerd door Ipsos I&O in opdracht van ABN AMRO. De steekproef bestaat uit 1000 Nederlanders van 18 jaar en ouder en is representatief naar leeftijd, geslacht en regio.