‘Maak dilemma’s mensenrechten bij bankieren zichtbaar’

Iemand wilde een bankrekening openen bij een ABN AMRO-filiaal, maar slaagde daar niet in. Ze dachten dat hij een paspoort had van een land waarvoor internationale sancties gelden. Terecht of discriminatie? Het is een van de uitdagende kwesties die aan bod komen in het rapport Mensenrechten 2016 van ABN AMRO​ (PDF 1 MB) . In de afgelopen maanden onderzocht de bank hoe het beleid op het gebied van mensenrechten in de praktijk voor klanten, medewerkers en anderen uitpakt. Het rapport laat zien waar het goed gaat, maar ook waar het beter kan. Het rapport gebruikt het UN Guiding Principles Reporting Framework, een rapportagerichtlijn gebaseerd op een standaard van de Verenigde Naties, als uitgangspunt. ABN AMRO is daarmee de eerste financiële instelling ter wereld die op deze uitgebreide wijze rapporteert. De bank loopt samen met bedrijven als H&M, Unilever en Nestlé voorop.

Dicht bij huis

Bij mensenrechten denken de meeste mensen in de eerste instantie aan oorlogssituaties en verre buitenlanden. Maar ook dichter bij huis kunnen mensenrechten in het geding komen. ABN AMRO heeft al jaren beleid om schending van mensenrechten binnen de bedrijfsvoering te voorkomen. ‘Om te toetsen of het beleid in de praktijk ook werkt, hebben we het rapport Mensenrechten 2016 samengesteld,’ zegt Tjeerd Krumpelman, hoofd Business Advisory, Reporting & Stakeholder Management bij ABN AMRO. Als eerste werd gefocust op de mensenrechten waarbij de kans het grootst is dat ze negatief worden beïnvloed door de activiteiten en relaties van de bank. Dit worden ook wel de salient issues genoemd. Voor ABN AMRO zijn dit privacy, discriminatie, arbeidsrechten en land gerelateerde rechten. Door gesprekken met medewerkers, klanten en andere stakeholders werden dilemma’s duidelijk. In Nederland, maar ook in Singapore, Dubai en Brazilië.

Kritische vragen

‘Veel gaat goed, sommige zaken kunnen beter,’ vat Krumpelman de uitkomsten van het rapport samen. Met de inzichten wordt het beleid en de uitvoering daarvan verbeterd. ‘Het Mensenrechten rapport is geen doel op zich,’ vult Maria Anne van Dijk, hoofd Environmental Social & Ethical Risk & Policy aan. Het opstellen ervan leverde nieuwe inzichten op. ‘De activiteiten van de bank raken wereldwijd direct meer dan 5 miljoen klanten en indirect nog eens miljoenen mensen meer. Je weet niet altijd precies wat de impact daarvan is. Daar kom je achter door het stellen van de juiste vragen. De antwoorden helpen ons om situaties waarin de mensenrechten in het geding komen te herkennen, om daarna zaken te veranderen of bij te dragen aan verandering.’

Doorvragen

De bevindingen in het rapport zijn divers, zegt Van Dijk. ‘Het recht op privacy is bijvoorbeeld heel actueel voor Nederlandse klanten en medewerkers. Maar ook een onderwerp als mensenhandel verdient aandacht. We weten dat in bepaalde sectoren mensenhandel meer voorkomt. Soms onbedoeld, als bedrijven verkeerde uitzendbureaus inschakelen.’ Krumpelman: ‘We bespreken dat met onze accountmanagers en laten zien hoe ze zo nodig kunnen doorvragen bij zakelijke klanten.’ Situaties in het buitenland vragen om oplossingen met respect voor de lokale context, legt Van Dijk uit. ‘Het is makkelijk om te benadrukken dat iedereen het recht heeft lid te worden van de vakbond. Maar in enkele van de landen waar ABN AMRO een kantoor heeft of klanten zaken doen, zijn vakverenigingen verboden.’ De bank zou in dit geval medewerkers zelf de mogelijkheid kunnen bieden om collectief bedrijfsgerelateerde onderwerpen te bespreken. Hetzelfde geldt voor de zakelijke klanten.

Stimuleren

De eerste effecten van het rapport zijn al zichtbaar. Op diverse plaatsen in de onderneming wordt actief naar oplossingen gezocht voor de gevonden dilemma’s. ‘Het rapport dat er nu ligt is dan ook geen afgerond geheel, maar slechts het begin,’ zegt Krumpelman. ‘We blijven ons beleid op het gebied van mensenrechten verbeteren. Het rapport is een mooi middel om voortgang te stimuleren, het disciplineert, stelt vragen en brengt alles samen.’