Netcongestie noopt bedrijfsleven tot onderhandelen met netbeheerders

• Vanaf 2026 dreigt overbelasting van elektriciteitsnet in heel Nederland

• Door nieuwe wet kunnen energie-hubs, bestaande uit samenwerkende bedrijven, snel oplossing bieden

• Bedrijven moeten onderhandelen met netbeheerders om capaciteit beter te benutten

Overbelasting van elektriciteitsnet dreigt in elke regio vanaf 2026

Het elektriciteitsnet groeit niet snel genoeg mee met de groeiende vraag naar elektriciteit. Nederlandse bedrijven en netbeheerders vrezen daarom vanaf 2026 voor overbelasting van het elektriciteitsnet in alle Nederlandse regio’s. Dit zet een rem op het tempo waarin de energietransitie in Nederland kan plaatsvinden. ABN AMRO onderschrijft de zorgen van bedrijven en netbeheerders in haar geactualiseerde rapport ‘Voor wat, hoort wat. Oorzaken en oplossingen voor de toenemende druk op het elektriciteitsnet’. Volgens de bank moeten meer bedrijven samenwerken en onderhandelen met netbeheerders om de druk op het elektriciteitsnet te verlagen. Recente wijzigingen in de regelgeving, zoals de introductie van nieuwe contractvormen, maken dat mogelijk. Elektrificatie speelt ook een belangrijke rol binnen de energietransitie, die nodig is voor het realiseren van de klimaatdoelen in 2030. Samenwerking en een slimme inzet van beschikbare netcapaciteit kunnen deze transitie versnellen.

Gezamenlijk onderhandelen over flexibele inzet stroomnet is cruciaal

Volgens ABN AMRO kunnen nieuwe samenwerkingsvormen tussen bedrijven op de korte termijn uitkomst bieden. Een belangrijke ontwikkeling is de opkomst van energie-hubs: een groep afnemers maakt gebruik van het energienetwerk en contracteert gezamenlijk capaciteit op het elektriciteitsnet bij de netbeheerder. Dit kan via een groepstransportovereenkomst (GTO) of een groepscapaciteitsbeperkend contract (GCBC). Via deze energie-hubs kunnen bedrijven vaak in totaal méér capaciteit benutten dan wanneer ze individueel opereren. Als tegenprestatie geven de energie-hubs een deel van de opgetelde, eerder per bedrijf en aansluiting verstrekte capaciteit terug aan de netbeheerder. Deze herschikking van de capaciteit helpt de netbeheerder om wachtlijsten te verkleinen en het beschikbare netwerk beter te benutten.

"Bedrijven moeten in 2025 actief in gesprek gaan met naburige ondernemingen en de netbeheerders om hun stroomgebruik beter op elkaar af te stemmen. Anders worden ze in 2026 mogelijk verrast door verdere fysieke netcongestie," zegt Peter van Ees, sector expert Energie van ABN AMRO. “Een belangrijk voordeel van deze nieuwe contractvormen is dat bedrijven in een energie-hub zelf bepalen hoe ze de beschikbare capaciteit inzetten, door het stroomgebruik onderling te regelen. Dit betekent dat er meer stroom geleverd kan worden gedurende de dag, eenvoudigweg omdat de netcapaciteit beter wordt benut.”

Noodzakelijke onderhandeling ondersteund door wet- en regelgeving

Naast noodzakelijke investeringen in het elektriciteitsnet, efficiënter omgaan met energie en het zelf opwekken van energie, zijn dankzij aanpassingen in de wet- en regelgeving nieuwe samenwerkingsvormen mogelijk, zodat de beschikbare capaciteit beter kan worden verdeeld. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft al regelgeving, zoals de netcode en de tarievencode, aangepast. Hierdoor kan het stroomnet flexibeler worden benut. De ACM roept netbeheerders daarom op hiervan gebruik te maken. In december 2024 heeft de Eerste Kamer daarnaast ingestemd met de Energiewet, die in april in werking treedt. In deze wet zijn wijzigingen voorgesteld om uitdagingen rond netcongestie aan te pakken. De nieuwe Energiewet biedt afnemers van elektriciteit meer ruimte om in groepsverband, zoals energie-hubs, actief deel te nemen aan de energiemarkt.

Netcongestie thema tijdens ABN AMRO Decarbonisation Summit ‘25

ABN AMRO is al jaren in gesprek met haar klanten over hoe de klimaatdoelstellingen van 2030 gerealiseerd kunnen worden. Zij helpt klanten navigeren in hun overgang naar een duurzame bedrijfsvoering. Zo organiseert de bank op 5 februari de tweedeeditie van het ‘Decarbonisation Summit’ tijdens het ABN AMRO Open in Ahoy Rotterdam. Hier deelt ABN AMRO haar visie op de uitdagingen en oplossingen waar de samenleving, haar klanten en de economie voor staan. De bank inspireert klanten hoe om te gaan met de problemen en oplossingen voor elektrificatie en energiebesparing.