SustainaWeekly - Investeringen in hernieuwbare energiebronnen moeten verdrievoudigen in 2030
Volgens de World Energy Outlook van het IEA moeten de investeringen in hernieuwbare energie verdrievoudigen. Veel regeringen hebben hun plannen om deze investeringen te stimuleren al opgevoerd. Er is een enorm verschil in investeringen in schone energie tussen geavanceerde economieën en China versus opkomende en ontwikkelingslanden. De aandacht verschuift naar COP27, waar de financiële steun voor ontwikkelingseconomieën opnieuw op de agenda zal staan.
De huidige situatie van hoge energieprijzen, in combinatie met de wens om Europa minder afhankelijk te maken van de invoer van Russische energie, zal leiden tot een versnelling van de investeringen in hernieuwbare energiebronnen in Europa. Deze trend wordt bevestigd in de meest recente World Energy Outlook (WEO 2022) van het Internationaal Energieagentschap (IEA). Tegelijkertijd kunnen, zoals vermeld in de DNV Energy Transition Outlook 2022, de hoge energieprijzen een rem zetten op investeringen in schone energie in andere regio's zoals opkomende en zich ontwikkelende economieën. DNV geeft aan dat de hoge prijzen van energie (en voedsel) de aandacht in lage- en middeninkomenslanden hebben verlegd naar korte termijn-prioriteiten. Als gevolg daarvan is een heropleving van steenkool op korte termijn inmiddels een feit en zullen langetermijninvesteringen in klimaatverandering en acties zoals elektriciteitsinfrastructuur waarschijnlijk worden uitgesteld. Bijkomend gevolg is een verschil tussen de resultaten van de investeringen in Europa en die in andere regio's. Op korte termijn is het netto-effect echter relatief gering. Tegelijkertijd zal de versnelling van de investeringen in Europa ook het pad effenen voor de overgang in andere regio's in een later stadium.
Investeringen in hernieuwbare energiebronnen moeten worden opgevoerd... aanzienlijk
Het WEO 2022 bevestigt de analyse in het DNV-rapport. De investeringen in hernieuwbare energie moeten aanzienlijk worden opgevoerd. Zowel het IEA als DNV geven aan dat de investeringen in hernieuwbare energie moeten verdrievoudigen en dat de netinvesteringen tot 2030 met meer dan 50% moeten stijgen. Het IEA stelt in zijn WEO summary bullets dat "de wereld de afgelopen jaren niet genoeg heeft geïnvesteerd in energie, waardoor het energiesysteem veel kwetsbaarder is geworden voor het soort schokken dat we in 2022 hebben gezien". Dit is iets wat het IEA de afgelopen jaren al meermaals heeft benadrukt. De investeringen in olie en gas zijn de afgelopen jaren aanzienlijk teruggeschroefd en liggen momenteel perfect in de lijn van een Net Zero 2050-scenario. Om deze daling van de investeringen in olie en gas te compenseren - waardoor het aanbod de komende jaren onder druk komt te staan - had er echter meer geïnvesteerd moeten worden in hernieuwbare energiebronnen. In feite vormde deze discrepantie tussen lagere investeringen in olie en gas, zonder de versnelling van investeringen in schone energie, een risico voor het marktevenwicht in de afgelopen en komende jaren.
Het IEA heeft aangegeven dat de investeringen in hernieuwbare energie tot 2030 3 tot 3,5 keer hoger moeten liggen om in overeenstemming te komen met een Net Zero 2050-scenario en om de verliezen bij de investeringen in olie en gas te compenseren en toch aan de vraag te voldoen. Dit zou de investeringen in schone energie doen toenemen van bijna 1,5% van het mondiale BBP tot bijna 4% in 2030 in het Net Zero Emissions-scenario. In het WEO heeft het IEA de investeringsbehoeften in hernieuwbare energiebronnen verhoogd tot meer dan 4 biljoen dollar per jaar wereldwijd, terwijl de investeringen in olie en gas ongewijzigd blijven. Dit betekent dat de investeringen in hernieuwbare energiebronnen moeten toenemen tot 9x de investeringen in olie en gas. De huidige verhouding is ruwweg 1/1,5. Particuliere bronnen zouden ongeveer 3 miljard dollar aan deze investeringen moeten bijdragen, wat driemaal zoveel is als recentelijk is gebeurd.
Volgens het IEA had de stijging van het aandeel van hernieuwbare energiebronnen vooral te maken met de daling van de technologiekosten. Het bedrag aan investeringen in energietransities is sinds het klimaatakkoord van Parijs echter gelijk gebleven op ongeveer 1 biljoen dollar per jaar. Alleen in 2020 en 2021 zijn de investeringen in schone energie aanzienlijk gestegen.
Grote verschillen tussen opkomende en ontwikkelde landen
In de afgelopen jaren waren de investeringen in schone energiebehoeften ongeveer gelijk in geavanceerde economieën en in opkomende markten en ontwikkelingseconomieën (beide ongeveer 1 biljoen USD per jaar). Maar waar de investeringen in geavanceerde economieën in 2030 moeten zijn verdubbeld, moeten de investeringen in opkomende landen nog sterker stijgen. Ook in 2040 en 2050 moeten de investeringen in opkomende markten bijna het dubbele zijn van de investeringen in geavanceerde economieën als we kijken naar de energie-investeringstrends in het Net Zero Emission-scenario. Het IEA heeft in zijn rapport World Energy Investment 2022 aangetoond dat bijna alle groei van de investeringen in schone energie plaatsvindt in geavanceerde economieën en China. Dit betekent dat in andere opkomende markten en ontwikkelingsmarkten een groot deel van de energievoorziening gebaseerd is op fossiele brandstoffen, of dat deze landen beperkt blijven door een gebrek aan energie (zie onderstaande tabel). Het IEA geeft aan dat hoewel opkomende en zich ontwikkelende economieën, met uitzondering van China, 2/3 van de wereldbevolking vertegenwoordigen, hun aandeel in investeringen in schone energie zowel laag als dalend is. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling.
Regeringen in ontwikkelde economieën en China passen zich al aan, maar er is meer actie nodig
Zoals vermeld in eerdere artikelen, wijzen verschillende beleidsbeslissingen al op een versnelling van de investeringen in schone energie. In onze van 24 oktober lieten we al doorschemeren dat investeringen in hernieuwbare energie een impuls zullen krijgen. Steun wordt niet alleen hier in Europa gezien, waar de EU-plannen Fit-for-55 en RePowerEU meer investeringen in hernieuwbare energie stimuleren. Maar ook in het Chinese Vijfjarenplan (juni 2022) en de Amerikaanse Inflation Reduction Act (augustus 2022) is rekening gehouden met ambities voor grote investeringen in hernieuwbare energie.
In de RePowerEU-plannen wil de Europese Commissie de overgang naar hernieuwbare energie versnellen. De Commissie stelt voor de doelstelling voor 2030 inzake hernieuwbare energie te verhogen van 40 naar 45%. Naast deze overkoepelende ambitie stelt de Commissie meer specifieke initiatieven voor, waaronder:
Een EU-strategie voor zonne-energie om de PV-capaciteit tegen 2025 te verdubbelen en tegen 2030 zo’n 600 gigawatt aan zonnepanelen te installeren.
Een PV-dakinitiatief met een gefaseerde wettelijke verplichting om zonnepanelen te installeren op nieuwe openbare en commerciële gebouwen en nieuwe woningen.
Verdubbeling van het gebruik van warmtepompen en maatregelen om geothermische en thermische zonne-energie te integreren in stadsverwarmingssystemen.
Streven naar 10 miljoen ton hernieuwbare waterstofproductie in Europa en 10 miljoen ton invoer tegen 2030.
Met het REPowerEU-plan is een investering gemoeid van 210 miljard euro voor de periode 2022-2027. Ter ondersteuning van het plan is reeds 225 miljard euro aan leningen beschikbaar in het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF).
De US Inflation Reduction Act zal investeringen in hernieuwbare energie op verschillende manieren stimuleren. Zo is niet alleen 30 miljard dollar uitgetrokken voor investeringen in zonnepanelen, windturbines, batterijen en geavanceerde kernreactoren. Ook is 27 miljard dollar uitgetrokken voor een 'groene bank' ter ondersteuning van schone energie in achtergestelde gemeenschappen en 60 miljard dollar ter ondersteuning van gemeenschappen met lage inkomens en gekleurde gemeenschappen om de koolstofuitstoot te verminderen. Dit brengt de totale investeringen in de VS op ongeveer 370 miljard USD voor investeringen in energiezekerheid en klimaatverandering, met het potentieel om veel grotere bedragen uit de particuliere sector te mobiliseren. Het Chinese 14e vijfjarenplan bevat nog steeds de doelstelling om in 2030 25% van de energie uit niet-fossiele brandstoffen te halen. Ditmaal wordt echter aangegeven dat de helft van de toename van de vraag naar elektriciteit moet worden gedekt door hernieuwbare energiebronnen. En hoewel dat nog steeds niet genoeg zou zijn om China op weg te helpen naar een netto nul-emissie in 2050, heeft China in de laatste drie vijfjarenplannen beter gepresteerd dan de doelstellingen voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Investeringen in hernieuwbare energie zijn een belangrijke economische motor geweest in China en zullen een nog belangrijkere rol spelen bij het stimuleren van de economie dan voorheen, nu China geconfronteerd wordt met de economische gevolgen van Covid en de onzekerheden als gevolg van de crisis in Oekraïne.
Als onderdeel van het klimaatakkoord van Parijs van 2015 zouden de ontwikkelde landen opkomende en ontwikkelende economieën met financiële middelen ondersteunen om de decarbonisatie in die regio's op te voeren. Tot dusver is de doelstelling van 100 miljard dollar steun per jaar echter niet gehaald. Alle ogen zijn nu gericht op COP27 in Sharm-El-Sheikh (Egypte) waar dit onderwerp opnieuw op de agenda zal staan.