SustainaWeekly - Nog ver van netto nul aan de vooravond van COP27
Nu COP27 van start gaat, kijken we in deze SustainaWeekly waar de wereld zich bevindt op het pad naar een netto nul-scenario. Het bewijs suggereert dat de kloof tussen de doelstellingen en ambities van de overheid en een netto nul-scenario het afgelopen jaar merkbaar kleiner is geworden, hoewel er nog steeds een zeer grote kloof blijft tussen ambities en beleid. Het is duidelijk dat er een zeer significante verhoging van het beleid nodig is om tot een scenario onder de 2°C te komen, terwijl er nog meer ambitie en beleidsimplementatie nodig is om tot een scenario van 1,5°C te komen. We gaan de laatste schattingen van het IEA bekijken voor benodigde investeringen in schone energie onder een netto nul-scenario. Hoewel in alle landen het investeringsniveau aanzienlijk moet stijgen ten opzichte van het huidige niveau, is de kloof het grootst voor opkomende en zich ontwikkelende economieën, buiten China. Tot slot vestigen wij nog even onze aandacht op een recente publicatie van het Economisch Bureau, waarbij we ingaan op de mogelijkheden die bedrijven hebben om hun emissies van broeikasgassen te verminderen.
Economie thema: Nu COP27 van start gaat, kijken we hoe ver de wereld verwijderd is van een netto nul-scenario. De kloof met netto nul in termen van toezeggingen en doelen wordt merkbaar kleiner. Er blijft echter een grote kloof tussen ambities en beleidsuitvoering. Er is een zeer significante intensivering van het beleid nodig om tot een scenario onder de 2°C te komen.
Sector thema: Investeringen in hernieuwbare energie moeten tegen 2030 verdrievoudigd zijn. Veel regeringen hebben hun plannen al opgevoerd om deze investeringen te stimuleren, maar opkomende en ontwikkelingslanden lopen ernstig achter. Financiële steun voor opkomende economieën staat weer op de agenda tijdens COP27.
Spotlight publicatie: ‘Decarbonisatiestrategieën voor sectoren’ – een publicatie die inzicht geeft in broeikasgas-reductieopties per economische sector in Nederland. Het Economisch Bureau van ABN AMRO heeft de emissies van broeikasgassen (BKG) van ruim 30 sectoren in Nederland in kaart gebracht. Hierin staat het emissiereductie pad en de belangrijkste strategieën voor bedrijven om BKG-emissiereductie te realiseren.
ESG in cijfers: In een vast onderdeel van onze Weekly presenteren we enkele grafieken met de belangrijkste indicatoren voor ESG-financiering en de energietransitie.
Nog steeds een lange afstand tot Net Zero
Nu COP27 van start gaat, kijken we hoe ver de wereld verwijderd is van een netto nul scenario
De kloof naar netto nul in termen van toezeggingen en doelstellingen wordt merkbaar kleiner
Er blijft echter een grote kloof bestaan tussen ambities en beleidsuitvoering
Nu COP27 gisteren (6-12 november) van start is gegaan, bekijken we waar de wereld staat wat betreft het traject naar een netto nul-scenario dat de opwarming van de aarde beperkt tot 1,5 graden ten opzichte van het pre-industriële niveau. Uit de gegevens blijkt dat de kloof tussen de doelstellingen en ambities van de regeringen en een netto nul-scenario het afgelopen jaar merkbaar kleiner is geworden, hoewel er een zeer grote kloof blijft bestaan tussen ambities en beleid.
Kloof tussen ambities en netto nul wordt kleiner
Om te beoordelen waar de wereldeconomie naar toe gaat in termen van emissies en opwarming van de aarde, is de World Energy Outlook van het IEA () een goed uitgangspunt. Wij hebben de trajecten voor emissies en opwarming weergegeven in de grafiek linksboven. In het scenario met aangekondigde toezeggingen (Announced Pledges Scenario, kortweg APS), waarin rekening wordt gehouden met alle toezeggingen van regeringen en met de netto-nul-emissiedoelstellingen op langere termijn, zullen de emissies de komende decennia naar verwachting sterk dalen. Dit zou leiden tot een gemiddelde mondiale stijging van de oppervlaktetemperatuur van ongeveer 1,7 °C tegen 2100. Dit wijst erop dat de kloof tussen de ambities van de regeringen en een netto nul-scenario kleiner wordt. De IEA merkt op dat dit het gevolg is van nieuwe doelstellingen en toezeggingen die het afgelopen jaar zijn gedaan, waarvan de belangrijkste de aankondiging door India was van een netto nul-emissiedoelstelling voor 2070.
Nog steeds een grote kloof tussen ambities en beleid
Terwijl de ambities zijn opgevoerd, blijft het beleid achter bij die ambities. In het STEPS-scenario (Stated Policies Scenario) van het IEA - dat rekening houdt met bestaande en in ontwikkeling zijnde beleidsmaatregelen - zouden de emissies de komende jaren afvlakken, om vervolgens in de decennia na 2030 langzamer te dalen. Dit zou leiden tot een gemiddelde wereldwijde stijging van de oppervlaktetemperatuur van ongeveer 2,5 °C tegen 2100. De zogenaamde ‘implementatiekloof’ zou moeten worden gedicht om de in de APS vastgestelde emissiereductie te bereiken.
VN schetst een somberder beeld van zowel ambities als beleid
De VN hebben onlangs ook hun Emissions Gap rapport gepubliceerd (), waarin een negatiever beeld wordt geschetst. Sommige van de verschillen houden echter verband met de specifieke veronderstellingen achter de scenario's, alsook met enkele technische verschillen. In het huidige beleidsscenario van de VN (zie grafiek rechtsboven) wordt de opwarming van de aarde geraamd op ongeveer 2,8°C tegen het einde van de eeuw. Dit is hoger dan de raming van het IEA, maar dit lijkt vooral een kwestie van presentatie, aangezien de VN haar cijfers presenteert als een kans van 66% in plaats van 50%. Ondertussen merkt de VN op dat de huidige Nationally determined contributions (NDC's) een temperatuurstijging van 2,4-2,6°C tegen 2100 impliceren, respectievelijk voor voorwaardelijke en onvoorwaardelijke toezeggingen. Ook dit lijkt hoger dan de raming van het IEA op basis van toezeggingen, maar de netto nuldoelstellingen zijn buiten beschouwing gelaten. Zodra de NDC's worden aangevuld met netto nuldoelstellingen, convergeren de ramingen van de VN wel naar het APS-scenario van het IEA, met een opwarming van 1,8°C, en zijn ze precies hetzelfde op basis van een kans van 50%.
In het algemeen hangt het er dus vanaf of men het glas halfvol of halfleeg benadert. Wat echter duidelijk is, is dat een zeer aanzienlijke beleidsverbetering nodig is om tot een scenario van minder dan 2°C te komen, terwijl nog meer ambitie en beleidsuitvoering nodig zijn om tot een 1,5°C-scenario te komen. Bovendien is er veel onzekerheid over de mogelijke resultaten indien de regeringen niet verder gaan dan het huidige beleid. Bij het huidige beleid is er namelijk een niet te verwaarlozen kans dat de temperatuurstijging aanzienlijk meer dan 3°C bedraagt.
Onderwerpen bij COP27
Het Egyptische COP27-voorzitterschap heeft verklaard dat de conferentie van dit jaar in het teken zal staan van de overgang van onderhandelingen naar ‘planning voor de uitvoering’ van de reeds gedane beloften en toezeggingen. Daartoe heeft het een reeks onderwerpen vastgesteld die gericht zijn op het verbeteren van de uitvoering en het verhogen van de ambitie op een groot aantal gebieden die verband houden met klimaatverandering. Zoals gebruikelijk is een belangrijk aandachtspunt of landen hun mitigatieambities opvoeren, met name wat betreft de emissiedoelstellingen voor 2030. De VN merkt op dat landen tijdens COP26 weliswaar zijn overeengekomen dit jaar sterkere verbintenissen aan te gaan, maar dat tot dusver slechts 23 van de 193 landen hun plannen bij de VN hebben ingediend. Ondertussen vragen veel belanghebbenden om meer financiering om landen te helpen zich aan te passen aan de klimaatgevolgen van de opwarming van de aarde. Hoewel het onderwerp 'verlies en schade' niet officieel op de agenda staat, trekt het de aandacht. Met name veel ontwikkelingslanden - die vaak het zwaarst worden getroffen door natuurrampen die door de opwarming van de aarde vaker en heviger voorkomen - pleiten voor financiële compensatie. De onderhandelingen omvatten ook technische besprekingen over de meting van emissies.