Valleien vol met groene innovatie
Het is veelal populair om een clustering van innovatieve bedrijven een vallei te noemen. Het is vaak een bedrijfsvriendelijke omgeving, waarin bijvoorbeeld technologische startups goed kunnen floreren. Met name doordat ze met lotgenoten kennis uitwisselen en kunnen samenwerken. Uiteraard is hier ook veel ruimte voor duurzame startups.
Het bekendste voorbeeld is Sillicon Valley in de VS. Maar in de EU heeft het fenomeen ook meer voet in de aarde. Zo zijn er ‘Packaging Valleys’ in Duitsland en Italië, en verspreidt over Europa diverse Health clusters, Mobility clusters en Energy clusters. Dichter bij huis hebben we Chemelot in Zuid-Limburg, Brainport bij Eindhoven en Food Valley in de Gelderse vallei. Maar er staat meer op stapel.
EC voortouw
De bedrijven in sectoren binnen de Nederlandse economie hebben diverse mogelijkheden om de emissie van BKG te reduceren, die op korte termijn goede resultaten opleveren. Denk aan meer energie efficiency en vervanging van fossiel voor hernieuwbaar. Op de langere termijn – dit is de periode tussen 2030 en 2050 – is een verdere versnelling van de groene transitie noodzakelijk om de gestelde EU-klimaatdoelen te bereiken. Natuurlijk kun je de bestaande en bewezen groene technologieën verder doorontwikkelen, zoals procesinnovaties, verdere elektrificatie, inzet van (groene) waterstof en biomassa. Dit gaat zeker helpen. Maar het blijft bovenal belangrijk om nu alvast na te denken over vernieuwende doorbraaktechnieken die de diepergaande decarbonisatie bij bedrijven in de sectoren een echte kans geven.
De Europese Commissie (EC) vindt het daarom belangrijk dat innovatieve ecosystemen verder worden versterkt op het Europese continent. Dit is een goed streven natuurlijk, want zoals vaak het geval is gaat vernieuwing het verschil maken. Het ultieme doel is dat regio’s binnen de EU samen de bestaande maatschappelijke uitdagingen gaan aanpakken die op het prioriteitenlijstje staan van de EC. Hier heeft verduurzaming een prominente positie. Het creëren van de ecosystemen is één van de inmiddels vele groene plannetjes van de EC. Nederland blijft niet achter in deze race.
NL waterstofvallei
Nederland is pionier in waterstof. Ons vlakke landje staat in Europa zelfs in de top 3 met de meeste nieuwe patenten voor de ontwikkeling van waterstoftechnologie. Met de eerste ‘Hydrogen Valley’ in Noord-Nederland hebben de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanzehogeschool een goede stap gezet. Zij doen verder onderzoek naar de opschaling en betaalbaarheid van groene waterstof. Hierbij blijft innovativiteit de kurk waar de hele waterstofzaak op drijft. Tegen 2026 moet deze vallei klaar zijn. Dan is Nederland een geografisch gebied rijker met een volledige waardeketen op het gebied van waterstof - van productie tot distributie, opslag en lokaal eindgebruik. Eén van de projecten binnen dit geheel levert ‘reproduceerbare bedrijfsmodellen’ op, waarvan dus andere regio's kunnen leren. Het is allemaal veelbelovend en past prima in het decarbonisatieverhaal.
EU actie
Van een goed idee naar gerichte actie, daar gaat het uiteindelijk om. Dan kun je het beste al je EU-krachten bundelen en innovatieve ecosystemen inrichten die in staat zijn om concurrerend te blijven. Dat moet de EC ook gedacht hebben. Heel concreet wil de EC dat circa 100 regio’s binnen de EU de belangrijkste interregionale innovatieprojecten gaan oppakken. De regio’s kunnen zich nog melden en krijgen dan de eervolle titel ‘Regionale Innovatie Vallei’ (kortweg RIV), wat gepaard gaat met de nodige euro’s. Eenmaal zover, dan moet binnen (of ook tussen) de regio’s samen worden gewerkt aan diepgaande technologische innovatie. ‘Innovatie is immers het beste antwoord van Europa op de uitdagingen van de groene en digitale transitie’, aldus Elisa Ferreira, EC Commissaris Cohesie en Hervormingen. Wijze daden moet volgen op deze wijze woorden.