Nederland - Bijgestelde groeivoorspellingen door Amerikaanse tarieven

De internationale ontwikkelingen gaan de laatste tijd snel en als gevolg daarvan hebben we onze groeiramingen eerder deze maand bijgesteld. Voor 2025 is de voorspelling neerwaarts bijgesteld naar 1,4% (van 1,8%), omdat de tarieven eerder worden ingevoerd dan we oorspronkelijk in onze ramingen hadden opgenomen. Voor 2026 hebben we de voorspelling verhoogd naar 1,3% (van 1,0%), voornamelijk als gevolg van fiscale steun en andere verzachtende factoren. Hoewel er veel onzekerheid is over de impact van de tarieven, zijn er verschillende kanalen waarlangs ze de Nederlandse economie beïnvloeden. Ten eerste is er een direct effect op de Nederlandse export naar de VS. Hoewel er nog steeds uitzonderingen zijn voor belangrijke exportgoederen, zoals farmaceutische producten, consumentenelektronica en halfgeleiders, heeft het huidige actieve importtarief van 10% gevolgen voor de Nederlandse economie op de korte termijn. Ten tweede is er het indirecte effect, dat volgens ons zal overheersen: een verzwakking van de wereldeconomie en handel treft vooral de exportafhankelijke Nederlandse economie.

Er zijn een paar verzachtende factoren. Hoewel het frontloading-effect tot nu toe minder duidelijk zichtbaar is in de macro-economische cijfers dan verwacht, kunnen er nog steeds enkele verschuivingen naar voren plaatsvinden bij goederen die momenteel zijn vrijgesteld van de tarieven. Ook kan de EU mogelijk profiteren van een sterkere relatieve concurrentiepositie ten opzichte van de VS, aangezien China een veel hoger tarief heeft gekregen. Daarnaast is de aankondiging van Trump niet de enige recent aangekondigde belangrijke verandering voor de Nederlandse groeiverwachtingen. De extra uitgaven van Duitsland, de belangrijkste handelspartner, hebben invloed op de Nederlandse economie. Dit komt bovenop de ambitie van de EU om de defensie-uitgaven te verhogen. Timing speelt een cruciale rol in het verloop van de groei: de tarieven raken de economie vooral in 2025, terwijl de groei-impuls van de fiscale uitgaven in de loop van 2026 zal versnellen.

Het groeicijfer voor het eerste kwartaal – dat op 30 april wordt bekendgemaakt – komt naar verwachting uit op 0,5% k/k, vooral dankzij de bestedingen van zowel de overheid als de huishoudens. Ondanks de aanhoudend zwakke stemming onder huishoudens, profiteert de consumptie van stijgende reële inkomens en het ondersteunende beleid van de overheid. De investeringsgroei zal waarschijnlijk afnemen na een uitzonderlijk sterk vierde kwartaal, vooral in de transportsector, die eind vorig jaar sterk stegen vanwege belastingwijzigingen in 2025. Dit negatieve effect van lagere investeringen wordt waarschijnlijk gecompenseerd door een positieve bijdrage van de voorraden, die opveren na de daling in het vierde kwartaal.

De besprekingen over de Voorjaarsnota zijn afgerond en de coalitie heeft haar plannen onthuld. De lijst met wensen was uitgebreid. De nieuwe plannen omvatten verschillende maatregelen om de koopkracht van huishoudens op de korte termijn te verhogen, zoals het verlagen van de energiebelasting, het bevriezen van de sociale huren en het verhogen van de huurtoeslag. Daarnaast is er 1,1 miljard euro per jaar uitgetrokken voor defensie (goed voor slechts 0,1% van het bbp). Om deze uitgavenstijgingen te compenseren, wordt onder andere de inkomstenbelasting slechts beperkt gecorrigeerd voor inflatie en wordt de duur van werkloosheidsuitkeringen verkort. Structurele investeringen lijken te missen. Ook beslissingen over belangrijke en meer structurele onderwerpen, zoals stikstof en klimaatdoelstellingen die de Nederlandse economie beïnvloeden, zijn uitgesteld tot Prinsjesdag. Toch is de coalitie er met deze nieuwe plannen in geslaagd om aan de Nederlandse begrotingsregels en richtlijnen te voldoen.