Handelsbalans Nederland onder druk door afzwakking wereldhandel
Cijfers van het CBS laten zien dat in het eerste kwartaal van 2022 het Nederlandse uitvoervolume harder groeide dan het importvolume. Daarmee is de handelsbalans, die de verhouding tussen de totale waarde van export min de totale waarde van import laat zien, hoger dan een jaar geleden. Met het oog op de afname van vertrouwensindicatoren van bedrijven door verwachte groeivertraging is het de vraag of de verbetering komend jaar doorzet.
De mondiale inkoopmanagersindex (PMI) voor de verwerkende industrie, een indicator voor het vertrouwen bij productiebedrijven, is in juli 2022 gedaald naar het laagste punt sinds juli 2020 (zie ). De groei van internationale goederenhandel stond daarentegen in mei nog op 5,7% jaar-op-jaar (j-o-j). Dit hogere groeicijfer kan te danken zijn aan het naar de achtergrond verdwijnen van diverse problemen. Zo neemt macro-economisch gezien de disbalans tussen wereldwijde vraag naar en het aanbod van goederen af. We zien dan ook een verbetering in onze global supply bottlenecks index, onder andere door de versoepeling van lockdownmaatregelen in China. Helaas zijn niet alle transportproblemen opgelost en komen er recent zelfs nieuwe bij. Zo belemmeren de lage waterstanden het bulkvervoer via rivieren in Europa en vormt de gedeeltelijke afsluiting van Russisch gas een bedreiging voor de Europese industrie.
Ruilvoet is verslechterd...
De Nederlandse industriële bedrijven hebben gelukkig enige buffer (zie ). Hun orderboeken zijn nog goed gevuld. Desalniettemin zullen zij ook minder exporteren wanneer de wereldhandel verzwakt. Historisch gezien loopt de Nederlandse uitvoer in de pas met de wereldhandel (zie linkerfiguur). Hier komt bij dat , die de verhouding tussen uitvoer- en invoerprijzen weergeeft, verslechterd is in het eerste kwartaal van 2022 (zie rechterfiguur). Zowel de invoer- als uitvoerprijzen stegen, maar met 16,3% j-o-j stegen de uitvoerprijzen minder hard dan de invoerprijzen, die met 18,8% j-o-j toenamen. Voor industriële bedrijven in Nederland kan dit betekenen dat de prijzen van ingevoerde grondstoffen, zoals energie, stegen maar dat na bewerking het product voor een relatief minder gestegen prijs uitgevoerd wordt. De hogere grondstofprijzen worden dan niet volledig doorberekend.
.... maar die van de eurozone nog meer
Voor de eurozone was het verschil aanzienlijk groter, met respectievelijk 11,6% en 16,6% j-o-j. De Nederlandse ruilvoet verslechterde daarmee relatief minder sterk dan het eurozone gemiddelde. Dat Nederland er minder slecht afkwam, is vooral te danken aan hogere uitvoerprijzen van onder andere delfstoffen, chemische producten en voedingsmiddelen.
Gaat handelssaldo teruglopen?
laten ook zien dat in het eerste kwartaal van 2022 het export volume harder groeide dan het import volume. Daarmee is het positieve saldo op de handelsbalans groter dan een jaar geleden. Met het oog op afzwakking van de wereldhandel en onze verwachting van een recessie in Europa verwachten wij dat de Nederlandse uitvoer terug zal gaan lopen. Daarnaast loopt de vraag vanuit de Nederlandse directe handelspartners, Duitsland bijvoorbeeld, sneller terug. Aangezien de Nederlandse economie in vergelijking tot andere eurozone landen minder snel vaart verliest, is het onze verwachting dat de invoer de komende kwartalen minder snel af zal zwakken dan de uitvoer. Vandaar dat wij verwachten dat de groei van het handelssaldo de komende kwartalen terug zal gaan lopen.