Escalatie Rusland - Oekraine: onze eerste inschatting economische gevolgen van de sancties
De EU en het VK hebben gisteren sanctievoorstellen aangekondigd als reactie op de erkenning door Rusland van Donetsk en Luhansk, twee zelfbenoemde separatistische regio's in het oosten van de Oekraine. Het is nog vroeg en het valt te bezien hoe ver de Amerikaanse en Europese autoriteiten uiteindelijk zullen gaan met het opleggen van sancties, en waarop ze zich zullen richten. Wij verwachten dat de belangrijkste macro-impact op energie zal zijn.
Eerste sancties aangekondigd in reactie op escalatie Rusland-Oekraïne
Tot dusver hebben de sanctievoorstellen betrekking op Russische banken, vermogende particulieren en handelssancties tegen de afgescheiden regio's van Oekraïne. Duitsland heeft ook de certificering van de NordStream 2-gaspijpleiding stopgezet. Hoewel de details nog ontbreken, zullen de sancties waarschijnlijk niet zo ver gaan als bijvoorbeeld het blokkeren van Ruslands gebruik van het SWIFT-betalingssysteem (dit zou de terugbetaling van miljardenleningen aan Europese geldschieters kunnen belemmeren). Wij verwachten ook geen agressieve Russische tegenmaatregelen, zoals beperkingen van de export van gas naar Europa. Ondertussen is westerse militaire betrokkenheid uiterst onwaarschijnlijk, en zal die waarschijnlijk beperkt blijven tot het leveren van wapens aan Oekraïne.
Te vroeg om te zeggen hoe ver de sancties (en het conflict) zullen escaleren
Toch is het nog te vroeg om te zeggen hoe ver de Amerikaanse en Europese autoriteiten uiteindelijk zullen gaan met het opleggen van sancties, en waarop ze gericht zullen zijn. De maatregelen zullen waarschijnlijk een evenwicht proberen te vinden tussen Rusland hard treffen, maar niet zo hard dat het agressieve Russische tegenmaatregelen uitlokt. In dat opzicht is er een groot verschil tussen sancties die gericht zijn tegen financiële systemen en sancties die gericht zijn tegen olie- en gastoeleveranciers en onderhoudsbedrijven. Andere alternatieven zijn sancties tegen de levering van chips of andere cruciale onderdelen die door de Russische IT en het Russische leger worden gebruikt. Aangezien het nog niet duidelijk is wat de sancties exact inhouden en hoe Rusland gaat reageren, zou het in dit stadium speculeren zijn wat de gevolgen op lange termijn kunnen zijn.
Belangrijkste macro-effect nog steeds via energie
Wij denken nog steeds dat de gasleveringen en het risico van verdere gasprijsstijgingen het belangrijkste kanaal zijn waarlangs de economieën van de eurozone en het VK worden beïnvloed. Temeer omdat de exportblootstelling van de Europese economieën aan Rusland relatief beperkt is (de uitvoer van de EU naar Rusland bedraagt slechts 4% van het totaal, die van de eurozone zelfs nog minder, namelijk 3%). Rusland is ook een belangrijke leverancier van andere grondstoffen - niet alleen olie en gas, maar ook basismetalen, edelmetalen (Rusland levert bijvoorbeeld ca. 40% van de palladiumvoorraad in de wereld, die wordt gebruikt voor autokatalysatoren), staal, meststoffen en granen. De escalatie in Oekraine heeft de prijzen van deze grondstoffen dan ook opgedreven. Het risico bestaat dat de prijzen verder blijven stijgen uit vrees dat tegensancties de fysieke leveringen van deze grondstoffen kunnen schaden. Het effect van hogere prijzen voor deze grondstoffen is waarschijnlijk veel kleiner dan dat van verdere energieprijspieken. In ons rapport van 27 januari hebben wij verschillende scenario's voor de energiemarkten geschetst. Hoewel de waarschijnlijkheid van deze scenario's enigszins is verschoven, achten wij het nog te vroeg om onze basisscenario's nu al te wijzigen. Zie voor meer informatie.