Omzetontwikkeling detailhandel nog hoog, maar afzwakking in aantocht
Het koopkrachtverlies door hoge prijsstijgingen is nog niet terug te zien in de omzet van de detailhandel. Deze is de afgelopen maanden gemiddeld jaar-op-jaar (j-o-j) nog gegroeid. Dit is in lijn met onze verwachtingen: op korte termijn blijft de consumptie nagenoeg gelijk, maar zal op langere termijn teruglopen door een afname van de totale consumptieve bestedingen.
De afgelopen maanden worden gekenmerkt door hoge energie- en voedingsprijzen die het inflatiecijfer opdrijven. We zien dat deze door beginnen te sijpelen naar een breder aantal goederen en diensten. De kerninflatie – inflatie geschoond van de volatiele componenten energie en voedsel – kwam in juli uit op 4,9%. Loonstijgingen zijn nodig om het koopkrachtverlies van deze hoge prijzen deels* te corrigeren. Voor 2022 komt dit te laat, aangezien de reële inkomens – loongroei gecorrigeerd voor de inflatie – de sterkste terugval sinds jaren noteren.
Omzet in volume en prijs divergeren
Tegen deze achtergrond, blijkt uit de woensdagochtend gepubliceerde data van het CBS dat de detailhandel in juli 2022 5,5% meer omgezet heeft dan het jaar ervoor, terwijl het verkoopvolume 1,5% lager lag. In de linkerfiguur hebben we de lange termijn ontwikkeling van omzetwaarde en verkoopvolume in kaart gebracht. Hierin zien we dat deze vanaf 2020 uit elkaar beginnen te lopen, maar er vanaf 2022 een aanzienlijk verschil ontstaat. Hoewel de omzetontwikkeling j-o-j gestegen is, is er sprake van een daling van de volumeontwikkeling. Er wordt dus vergeleken met vorig jaar meer geld uitgegeven, terwijl hier minder goederen tegenover staan.
Wanneer we het verkoopvolume verder uitsplitsen in twee onderliggende sectoren (zie rechterfiguur), zien we dat deze tijdens lockdowns verder uit elkaar liepen. Tijdens de pandemie werd er massaal geïnvesteerd in de woning (terug te zien in meubels en woninginrichting), terwijl er significant minder werd besteedt aan kleding. Na de lockdowns zien we dat deze dispersie minder groot is. Bij meubels komt dit door een flinke stijging van de prijs waardoor het verkoopvolume daalt, terwijl dit bij kleding komt door inhaalvraag na de pandemie.
Omslag eind 2022 en begin 2023
Na de lockdowns en voornamelijk in de afgelopen maanden zien we dat de omzet zich weer normaliseert tot pre-corona niveaus. Dit is in lijn met onze macro-economische voorspellingen. Wij verwachten namelijk dat op korte termijn totale consumptie in diensten en goederen nagenoeg gelijk blijft door steunende factoren. Ten eerste zien we in onze geanonimiseerde transactiedata dat de spaargelden, die tijdens de pandemie opgebouwd zijn, nog niet grootschalig worden aangesproken. Dit blijft daarmee een buffer voor de consumptie. Daarnaast zorgt de huidige krappe arbeidsmarkt voor extra zekerheid en biedt inhaalgroei in toerisme in Nederland een dempend effect.
Wij verwachten dat wanneer deze tijdelijk stuwende factoren achter de rug zijn er een krimp te zien is in consumptie van zowel goederen en diensten. Dit zal naar verwachting plaatsvinden aan het eind van het jaar en gedurende de start van 2023. Deze krimp zal zich vertalen in een afname van de bestedingen bij de detailhandel, waarmee de omzetontwikkeling ook in prijs zal dalen.
* Het volledig meestijgen van lonen met de inflatie is niet voordelig: dit kan een loon-prijsspiraal in gang zetten. Hiermee zou inflatie een structureel fenomeen worden.