NL Update – Een sterk einde aan een jaar van herstel

Nederland blijft beter presteren dan buurlanden

De groei van 0,4% k-o-k in het vierde kwartaal, volgt twee sterke kwartalen op met een groei van 1,1% en 0,8% respectievelijk. Daarmee heeft de Nederlandse economie in 2024 sterk gepresteerd. Vooral in vergelijking met andere eurozone landen is dit uitzonderlijk. De eurozone economie groeide in het vierde kwartaal beperkt met 0,1%, en belangrijke handelspartners zoals Duitsland en Frankrijk zagen juist negatieve groei. De Nederlandse economie heeft in 2024 een sterk jaar gezien, met een jaarlijkse groei van 0,9% na twee jaren van stagnatie.

Veranderend beleid speelt grote rol in groeicijfer

Waar in de eerste helft van 2024 consumenten nog de hand op de knip hielden en voorkeur gaven aan sparen en schuldafbouw, zien we dat de koopkrachtstijging zich in de recente kwartalen vertaalt in hogere consumptie. In het vierde kwartaal namen de consumentenbestedingen met 0,9% toe ten opzichte van het vorige kwartaal. Huishoudens profiteren namelijk van de hoge loongroei die de dalende inflatie bijna heeft gecompenseerd. In combinatie met ondersteunende overheidsmaatregelen profiteren huishoudens van een stijgende koopkracht. Deze toename in de consumptie komt ondanks sterk pessimisme bij huishoudens. Duurzame consumptiegoederen werden vooral meer gekocht. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het veranderende overheidsbeleid in 2025 met betrekking tot subsidies voor elektrische auto's en warmtepompen, wat ertoe leidt dat huishoudens nog in 2024 wilden profiteren van de regelingen.

Ook de investeringen namen met 3% toe vergeleken met het vorige kwartaal. Er werd meer geïnvesteerd in personenauto’s en bestelwagens. Ook dit hangt waarschijnlijk samen met veranderend overheidsbeleid in 2025. Per 1 januari zijn er belastingwijzigingen voor voertuigen en veranderende regelgeving rondom milieuzones in steden. Er is in 2024 flink geïnvesteerd. Dit is toch opmerkelijk te noemen, gezien de gestegen rente, (geo)politieke onzekerheid, een achterblijvende Duitse economie die ook de Nederlandse bedrijvigheid raakt en de krappe arbeidsmarkt.

Expansief begrotingsbeleid stuwt economie

De Nederlandse overheid voert een expansief begrotingsbeleid en blijft daardoor bijdragen aan de groei. Ook in het vierde kwartaal bleek dit het geval: de overheidsconsumptie nam toe met 0,9% ten opzichte van het kwartaal ervoor. Vooral de uitgaven aan de zorg droegen hieraan bij. Ook voor 2024 als geheel heeft de overheidsconsumptie een flinke bijdrage geleverd aan de groei. Dit zal naar verwachting ook in 2025 en 2026 het geval zijn. De overheid ondersteunt de economische activiteit direct via bijvoorbeeld uitgaven aan de zorg, openbaar bestuur, defensie en overheidsinvesteringen. Maar ook indirect door het aangekondigde koopkrachtpakket op Prinsjesdag. Het blijft echter de vraag of de overheid haar ambities in kan lossen. De belemmering ligt immers in de uitvoering van beleid gezien de krapte op de arbeidsmarkt en andere factoren zoals bijvoorbeeld stikstof.

Dalende invoer houdt verband met ontwikkeling gasmarkten

De uitvoer nam in het vierde kwartaal toe met 0,4%, terwijl de invoer met -0,6% daalde, daarmee droeg het handelssaldo met 0,8pp sterk bij aan de groei in het vierde kwartaal. De dalende invoer houdt verband met de ontwikkeling op gasmarkten. Er werd namelijk minder gas ingevoerd in Nederland, ondanks de dalende gasvoorraden. Waarschijnlijk heeft dit te maken met kouder weer en veranderingen in het aanbod van gas op Europees niveau. Bijvoorbeeld doordat Slowakije, Hongarije en Oostenrijk hun toegang tot Russisch gas verloren. Het interen op de gasvoorraden compenseerde de positieve bijdrage van het handelssaldo in het bbp-cijfer. De voorraadafbouw droeg sterk negatief (-1,6 pp) bij in het vierde kwartaal. Aangezien er ook in het eerste kwartaal verder is ingeteerd op de gasvoorraden zal dat dan ook het bbp-cijfer drukken.

Voor de komende kwartalen denken we dat de buitenlandse vraag verder zal aantrekken door toenemende groei in de eurozone. Gezien de dreigementen van Trump rondom invoerheffingen, nemen we in onze voorspellingen aan dat invoerheffingen voor de eurozone in de tweede helft van 2025 van kracht zullen zijn. Mogelijk zien we voor die tijd een duw in de rug voor de goederenuitvoer door Amerikaanse bedrijven die extra voorraden aanleggen en anticiperen op de invoering van importheffingen. We zien wat anekdotisch bewijs van dit zogenaamde ‘frontloading-effect’ maar nog niet genoeg signalen om de macro-economische cijfers te beïnvloeden. Als deze invoerheffingen daadwerkelijk ingevoerd worden drukt dit de buitenlandse vraag naar Nederlandse uitvoerproducten.

Arbeidsmarkt toch weer wat krapper geworden

De krapte op de arbeidsmarkt is in het vierde kwartaal weer toegenomen. Er zijn nu 1,08 vacatures per werkloze waar dat er in het derde kwartaal nog 1.06 waren. Waar al lange tijd een kleine oploop van de werkloosheid verwacht werd, blijft deze nog steeds uit. De Nederlandse arbeidsmarkt heeft daarmee de zwaartekracht van de stagnatie in 2022 en 2023 getrotseerd en vaart nu mee op een sterke economische groei. Zo kwamen er weer meer openstaande vacatures bij, na twee jaar van grofweg onafgebroken daling. Ook bleef de werkloosheid stabiel op 3,7%, terwijl de arbeidsparticipatie marginaal afnam. Nog steeds rapporteren bedrijven dat het tekort aan arbeid de grootste belemmering is. Gezien de sterke vraag naar arbeid, het beperkte arbeidsaanbod en de vergrijzende beroepsbevolking, denken we dat de oploop van de werkloosheid de komende jaren beperkt blijft.

Op dit moment zijn we onze voorspellingen aan het herzien. In de komende weken zullen we deze naar buiten brengen in de Nederlandse economie in zicht.