Nederland - Beperkte vooruitzichten voor buitenlandse vraag en investeringen

Op 14 november worden de Nederlandse bbp-cijfers voor het derde kwartaal bekendgemaakt. Wij verwachten een groei van 0,2% k-o-k, na de onverwacht sterke groei van 1% in het tweede kwartaal, vooral dankzij de stijgende export en overheidsconsumptie. Zoals eerder beschreven, denken we dat die ene zwaluw in Q2 nog geen zomer maakt: een gematigde groei in het eerste halfjaar zal slechts worden gevolgd door een bescheiden groei in de rest van het jaar. Hoewel de koopkracht erop vooruit gaat door de hoge loongroei en de dalende inflatie, lijken consumenten nog steeds terughoudend met uitgeven en geven ze de voorkeur aan sparen en het afbouwen van schulden. Het consumentenvertrouwen daalde opnieuw in oktober en blijft onder het langetermijngemiddelde. Een lichtpuntje is dat de inflatieverwachtingen verder zijn gedaald, met gemiddelde verwachtingen voor de komende 12 maanden op het laagste niveau sinds juni 2021. Per saldo verwachten we voor de rest van het jaar een geleidelijke toename van de consumptie van huishoudens, geholpen door de eerder genoemde meewind.

De vooruitzichten voor de buitenlandse vraag en particuliere investeringen blijven beperkt. De Duitse economie presteert ondermaats, de eurozone heeft te maken met neerwaartse economische verrassingen en de wereldwijde industriële sector vertraagt. Als op handel georiënteerd land wordt Nederland sterk beïnvloed door internationale ontwikkelingen en de handel zal naar verwachting slechts in beperkte mate bijdragen aan de totale bbp-groei voor het hele jaar. Wat de particuliere investeringen betreft, zijn bedrijven voorzichtig vanwege de zwakkere groeivooruitzichten, geopolitieke onzekerheid, een krappe arbeidsmarkt en de wankele eerste stappen van de nieuwe Nederlandse regering. Wij denken dat de export en investeringen volgend jaar zullen stijgen, wanneer de rente verder wordt verlaagd, de wereldwijde vraag aantrekt en de consumentenvraag toeneemt.

De netto arbeidsparticipatie daalt vanaf het hoogtepunt en het werkloosheidspercentage neemt geleidelijk toe, omdat tijdelijke factoren – zoals het lage aantal faillissementen als gevolg van de pandemie – aan het afbouwen zijn. In het derde kwartaal daalde de werkgelegenheid met 0,3% ten opzichte van het tweede kwartaal, de eerste daling sinds 2020. De vacaturegraad (aantal vacatures / (werkgelegenheid + aantal vacatures)) is met 3,9% nog steeds hoog in vergelijking met het gemiddelde van 2,1% vóór de pandemie, maar daalt sinds de piek van 4,6% in 2022. Desondanks blijft de Nederlandse arbeidsmarkt ongelooflijk krap, met een werkloosheidspercentage dat ver onder het geschatte niet-inflatoire werkloosheidsniveau (de NAIRU) ligt en een totaal arbeidsaanbod ver boven het niveau van voor de pandemie. De werkloosheid zal de komende jaren naar verwachting laag blijven door de sterke vraag naar arbeid en het beperkte arbeidsaanbod, gezien de vergrijzing.

We hebben onze huizenprijsramingen verhoogd naar 8,5% voor 2024 (was 7,5%) en naar 7% voor 2025 (was 5%). De belangrijkste factoren achter de prijsstijging aan de vraagkant zijn de hogere lonen, de dalende hypotheekrente en de verruiming van de leennormen. Dankzij de combinatie van hogere lonen en lagere hypotheekrentes kunnen kopers grotere hypotheekbedragen opnemen bij het kopen van een huis. Het beperkte aanbod – in termen van beperkte bouw – draagt bij aan de prijsdruk. De transactieramingen voor 2024 zijn ook verhoogd vanwege de hogere transacties in het afgelopen jaar tot nu toe, tot 12% (was 10%), terwijl de prognoses voor 2025 op 2,5% blijven staan.