De economische effecten van strengere maatregelen zijn beperkt

Ervaring met eerdere lockdowns heeft ons geleerd dat 3 weken onvoldoende is om het aantal coronapatiënten op de IC substantieel te verlagen. Een verlenging van de huidige maatregelen achten wij daarom allesbehalve uitgesloten. Op dit moment weten we ook nog niet hoe succesvol het huidige pakket is en of er strengere maatregelen nodig zijn. Met de Omikron-variant zijn mogelijk aanvullende preventieve maatregelen nodig om verdere verspreiding te voorkomen. Al met al zal het effect daarvan eerder in 2022 dan in 2021 te voelen zijn. Daarmee gaan we 2022 in met grote onzekerheid.

Afgelopen vrijdag heeft het kabinet een verscherping van de restricties aangekondigd. Met name de vervroeging van de algemene sluitingstijd, van 20:00 uur naar 17:00 uur, heeft economische impact. Bovendien is de anderhalvemeterregel en de vaste zitplaats geherintroduceerd, zodat de totale bezoekerscapaciteit van met name de horeca en de culturele sector beperkt wordt. Ook voor sportlocaties geldt dat deze om 17:00 uur dicht moeten.

Gemiddeld geven Nederlanders rond 4% van hun bestedingen uit aan horeca, 2,2% aan sportgerelateerde diensten en 0,8% aan culturele diensten. Maar de uitgaven in deze sectoren zullen niet met 100% dalen. Voor de horeca geldt – met name voor restaurants – dat een deel van de vraag zal verschuiven naar de lunchtijd. Bovendien zullen afhaallocaties juist van profiteren als consumenten ‘s avonds niet meer naar restaurants kunnen. Voor de sportgerelateerde diensten geldt dat een groot gedeelte van de uitgaven (circa 1,4 procentpunt van de 2,2%) naar contributies gaat. Deze maandelijkse, soms jaarlijkse, bestedingen lopen ook met de vervroegde sluiting waarschijnlijk grotendeels door. Voor de culturele sector geldt dat musea en pretparken grotendeels tijdens hun reguliere openingstijden kunnen blijven functioneren. Met name bioscopen en theaters worden geraakt, omdat deze vaker ‘s avonds opereren (circa 0,3 procentpunt van de 0,8%), al kan ook hier een substitutie-effect optreden als consumenten ervoor kiezen overdag te komen.

In vergelijking met de vorige harde lockdown (december 2020), toen alle niet-essentiële winkels en een groot gedeelte van de dienstensector gesloten werden, passen de huidige aangescherpte maatregelen nog in een milde lockdownscenario.  Daarom zullen de directe economische effecten die deze verscherping met zich meebrengt, meevallen en zal de economische groei in 2021 waarschijnlijk uitkomen op ongeveer 4%.

Wat met name roet in het eten kan gooien, zijn de onzekerheden die gepaard gaan met de zojuist getroffen maatregelen en de nieuwe Omikron-coronavariant. Ervaring met eerdere lockdowns heeft ons geleerd dat 3 weken onvoldoende is om het aantal coronapatiënten op de IC substantieel te verlagen. Een verlenging van de huidige maatregelen achten wij daarom allesbehalve uitgesloten. Op dit moment weten we ook nog niet hoe succesvol het huidige pakket is en of er strengere maatregelen nodig zijn. Met de Omikron-variant zijn mogelijk aanvullende preventieve maatregelen nodig om verdere verspreiding te voorkomen. Al met al zal het effect daarvan eerder in 2022 dan in 2021 te voelen zijn. Daarmee gaan we 2022 in met grote onzekerheid. (Nora Neuteboom)