Heet onder de voeten

Warmwatermijnen

Geothermische energie is warmte die wordt verkregen uit de ondergrond van de aarde. Water en/of stoom dragen de geothermische energie naar het aardoppervlak. Eenmaal bovenaards kun je dit vervolgens gebruiken voor verwarming en koeling of voor het opwekken van schone elektriciteit.

Het gebruik van warmwaterwinning kent dus zijn voordelen. Het is een relatief betrouwbare en hernieuwbare energiebron die van nature lokaal is. Dit maakt dat het op relatief veel plaatsen inzetbaar is. Het kan dus ook lokale ecologische en economische kansen bieden, mits de risico’s goed zijn afgedekt. En het is ook nog eens een langdurige energiebron. Maar locatie is wel belangrijk, want zo zijn aardwarmteprojecten in IJsland een stuk kansrijker vanwege de rijke vulkanische ondergronden op veel geringere diepte.

Aardwarmte zorgt voor meer energie-efficiëntie en is de basis voor andere hernieuwbare warmtebronnen, zoals warmtepompen. Uiteindelijk helpt het om woningen aardgasvrij te maken of kassen te voorzien hun warmte. Per saldo is de agrarische sector grootverbruiker, maar dat is relatief. Want ten opzichte van het finale energieverbruik van alle sectoren tezamen heeft aardwarmte als energiedrager een aandeel van nog geen 1%. De schaal is dus nog klein.

Watervrees

Met deze trits aan voordelen lijkt het bijna alsof met aardwarmte alle klimaatproblemen zorgeloos opgelost kunnen worden. Echter de exploitatie van aardwarmte kent ook zo z’n nadelen. Het belangrijkste bezwaar is misschien wel de omvang van de projecten in vergelijking met andere hernieuwbare energieprojecten (zoals wind en zon).

Anders dan bij wind- en zonne-energie ligt er bij aanvang van aardwarmteprojecten vaak een complex ingenieursvraagstuk. De zoektocht naar de juiste locatie met de juiste ondergrond en meest ‘vruchtbare’ bron is cruciaal. En heb je eenmaal de juiste locatie, dan moet nader onderzoek uitwijzen hoe diep de boring moet zijn en of dit haalbaar en betaalbaar is. Bovendien wil je graag weten wat exact de risico’s voor de leefomgeving zijn. En dit hele traject kan alleen met de juiste vergunningen. Het zorgt al-met-al voor nog langere doorlooptijden. Met de urgentie van de klimaatcrisis voelt het alsof we deze tijd niet hebben.

Goede bron

Een bijna onuitputtelijke bron van energie ligt onder onze voeten. Maar om daar te komen vergt veel geduld, diepe zakken en een politieke wil. Alle drie zijn helaas relatief schaars. Wat wel helpt is een hogere CO2 heffing en een hogere prijs voor niet-hernieuwbare energiebronnen. Maar het lijkt erop dat het sowieso veel voeten in aarde heeft om tot een echte opschaling in aardwarmte te komen.

Deze column heeft op 18 oktober in de Financiele Telegraaf gestaan onder de titel 'een bijna onuitputtelijke bron van energie ligt onder onze voeten'