Column - Schoon genoeg van de VS
Het jaar is mistig begonnen. Inmiddels zijn in de VS al heel wat executive orders uitgevaardigd die het ‘klimaatfanatisme’ van de regering Biden terugdraaien. Daar hadden juist zowel economie (meer banen) als het milieu (meer duurzaam) profijt van. Met alle decreten is de onzekerheid een stuk hoger. En ‘Liberation Day’ van 2 april deed daar nog een schepje bovenop. Het zal niet de laatste disruptieve maatregel zijn.
Vuile was
De Inflation Reduction Act (IRA, 2022) van Biden was ambitieus op veel gebieden. Het bevatte flink wat toezeggingen om de energiebronnen van het land te moderniseren, het concurrentievermogen in koolstofarme technologieën te stimuleren, meer banen in de industrie te creëren en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Het ging om minstens USD 369 miljard voor het klimaat over een periode van 10 jaar. Daar komt abrupt een einde aan met de komst van de Trump-regering. De ontmanteling van de IRA die Trump voor ogen heeft, kan zomaar meer negatieve dan positieve economische impact hebben. En het milieu wordt er sowieso niet beter van.
Schone energie
De productie van schone energie zoals zonne-, wind- en andere hernieuwbare energiebronnen is mondiaal toegenomen. In 2024 werd wereldwijd meer dan 700 gigawatt aan capaciteit schone energie geïnstalleerd. Ook in de VS ging het voor de wind. Volgens Enerdata steeg de elektriciteitsproductie vorig jaar in de VS met 2,9%. Hier was de veel sterkere groei in hernieuwbare energie de reden voor. Hernieuwbare energiebronnen leverden daarmee meer dan 25% van de totale elektriciteitsproductie in de VS in 2024 (dat was 24% in 2023). De verwachting is dat dit aandeel in 2025 nog doorgroeit. Het Energy Information Administration (EIA) denkt namelijk dat de bouw van grote zonne-energie- en batterijcentrales in 2025 een recordhoogte bereikt in de VS.
Maar het is een kwestie van tijd voordat de executive orders in de VS en de escalerende handelsoorlog hun uitwerking hebben op de klimaatinspanningen en de wereldwijde energiestromen. Op zijn eerste werkdag heeft Trump de VS teruggetrokken uit het Klimaatakkoord van Parijs. Ze hebben daar schoon genoeg van groen en gaan vol gas over op ‘drill, baby, drill’. De regering-Trump zet namelijk alles op alles om de productie van vloeibaar gas (LNG) te stimuleren.
Schone technologie
Ze stonden in de rij voor de belastingvoordelen van de IRA-klimaatwet van Biden. Maar nu worden de fabrikanten van schone technologie in de VS ook nerveus van Trump's IRA-aanvallen. De toekomst voor de cleantechsector in de VS wordt meer-en-meer twijfelachtiger door de mogelijke verdere bezuinigingen op klimaatprogramma's en de tarieven op geïmporteerde goederen.
De handelstarieven zullen zonder twijfel de mondiale handel in en productie van schone technologieën verstoren. Van tarieven op elektrische auto's tot en met tarieven op materialen (zoals staal, aluminium en wellicht koper) die nodig zijn om cleantechs te maken. Door de hogere invoertarieven zal de invoer in de VS van producten voor schone technologie (zoals lithiumbatterijen, elektrische auto's en zonnepanelen) op den duur afnemen. En ook de productie van schone technologieën in de VS wordt voor buitenlandse afnemers duurder door de handelsoorlog, vanwege hogere kosten voor de materialen (die vaak geïmporteerd moeten worden). Het zal met name pijnlijk zijn voor de cleantech sector in de VS. En dit was in 2024 nog een zeer florerende sector, met maar liefst 124 bedrijven in de mondiale top 250 van greentech bedrijven.
Schone kansen
Er is voorlopig nog geen einde aan de mist van onzekerheid. Europa houdt in ieder geval vast aan haar klimaatkoers. Dat is wel een zekerheid. Meer schone energie en koolstofarme technologieën gaan gepaard met minder prijsvolatiliteit (van energie) en minder importafhankelijkheid (van energie). Hopelijk voor Europa de juiste strategie om ons zonder al teveel kleerscheuren door de dikke mist te loodsen.