Column: Het beste moment om te investeren in zonnepanelen

Gebaande paden

Bij de introductie van nieuwe technologie – neem bijvoorbeeld technologieën die voor consumenten bestemd zijn – zien we vaak een standaard pad in de verkopen ervan. Het zijn veelal de consumenten met een hoog inkomen en in staat zijn om direct een hoge prijs te betalen. Zij kunnen het zich veroorloven en ze willen graag de frontrunners zijn. Het kunnen bijvoorbeeld ook techno-nerds en/of techno-fanaten zijn, maar die groep is vaak relatief klein. Na deze eerste golf gaan de prijzen op den duur dalen. Want dan gaan de schaalvoordelen hun werk doen en nemen de verkoop een vlucht. De nieuwigheid is er dan wel zo’n beetje vanaf en de technologie is een massaproduct geworden, en daarmee goed bereikbaar voor ook de lagere inkomens. Dan hebben we zo ongeveer wel een verzadiging van de markt bereikt.

Hoewel dit pad erg voorspelbaar is, heeft het bij de introductie van sommige duurzame – en vooral gesubsidieerde – nieuwe technologieën potentieel iets onrechtvaardigs, althans zo beweert een studie van de University College Cork (door onderzoekers Cuenca Silva, Hayes en Daly). De conclusies die zij trekken komen uit de resultaten van onderzoek in Ierland, Duitsland, Spanje en California naar dit probleem. Vaak zijn subsidies bedoeld om een positief maatschappelijk product of dienst een bemoedigende financiële prikkel te geven. Het probleem bestaat echter dat ook inclusief een uiteindelijke subsidie, de netto-investering in zo’n product of dienst nog steeds (te) fors kan zijn voor veel inkomensklassen. Dit was aanvankelijk ook het geval bij het investeren in zonnepanelen.

Toen zonnepanelen in Europa op de markt kwamen als duurzame optie, werden huiseigenaren met allerlei subsidies (bijvoorbeeld met een teruggave op de initiële investering, in Nederland aangevuld met een salderingsregeling na installatie) aangespoord om zonne-energie op het dak te installeren. De prijs van zonnepanelen was toen echter nog relatief hoog en de subsidies die daar tegenover stonden, konden de financiële pijn voor veel Europese huishoudens niet genoeg verzachten. Het waren hierdoor vaak huishoudens met de hogere inkomens die het zich konden veroorloven om als eerste in actie te komen. Zij profiteerden volop van de subsidieregelingen die eraan waren gekoppeld, en bijkomend voordeel: er was nog relatief genoeg ruimte op het elektriciteitsnet. De prijs van de zonne-technologie is door de tijd heen gedaald – zoals dat gaat bij nieuwe technologieën – en nu ligt het binnen het bereik van veel huishoudens met lagere inkomens.

Saldering

Nederland kent de salderingsregeling. Hiermee kunnen huishoudens hun opgewekte elektriciteit via de zonnepanelen terugleveren aan het elektriciteitsnet en wegstrepen tegen hun eigen verbruik. Door de regeling is investeren in zonnepanelen erg populair geworden en heeft Nederland gemiddeld de meeste zonnepanelen per inwoner in Europa. En de regeling zorgt er ook voor dat de terugverdientijd van de investering in zonnepanelen met zo’n twee jaar wordt bekort, naar zeven jaar. Dat maakte het zo interessant. Maar de salderingsregeling wordt stapsgewijs afgebouwd vanaf 2025, tenminste als de Eerste Kamer instemt met een meerderheid van de Tweede Kamer over dit afbouwplan. Dan is in 2030 de salderingsregeling echt verleden tijd. Veel huishoudens moeten het dan doen zonder die financiële prikkel. Het komt erop neer dat beste moment om te investeren in zonnepanelen zo’n 10 jaar geleden was. Maar het tweede beste moment is toch echt nu.

Deze column heeft op 2 oktober in de Financiele Telegraaf gestaan