Column - Een grote groene schuldenberg
De collectieve ambitie van bedrijven om het 2030 klimaatdoel en het netto-nul-doel in 2050 te halen is de afgelopen jaren iets verbeterd. Maar de meeste bedrijven lopen nog steeds ver achter op hun emissiereductiedoelen. Het Science Based Targets initiatief (SBTi) stimuleert en helpt bedrijven bij het definiëren van doelstellingen voor het terugdringen van broeikasgasemissies en heeft een belangrijke rol bij het valideren van de klimaatbeloften van bedrijven. Het blijkt echter soms een grote uitdaging om deze belofte na te komen. Vaak is de belofte namelijk te ingewikkeld of te ondoorzichtig. Sommige bedrijven hebben zelfs moeite met het maken van een groen actieplan.
Mondiaal moeite
Het wetenschappelijke aan SBTi is dat het initiatief zich baseert op de wetenschappelijke aanbevelingen van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Dit is de belangrijkste internationale instantie voor de beoordeling van klimaatverandering. Uiteindelijk geeft het initiatief voor bedrijven duidelijkheid over het pad van de bedrijfsverduurzaming. Het kan bovendien gebruikt worden voor de strategische beslissingen op de lange termijn en heeft daarmee indirect invloed op de bedrijfsinvesteringen.
Dat bedrijven moeite hebben met emissiereductie, bleek ook uit een artikel in de Financial Times (juni 2024). Grote bedrijven – zoals Unilever, Bank of America en Shell – hebben het afgelopen jaar hun doelstellingen om de uitstoot te verminderen niet gehaald of zelfs laten vallen, zo blijkt. Anderen zijn hun belofte om te verbeteren gewoonweg niet nagekomen. Reden hiervoor is dat er simpelweg nog teveel vertragende factoren bestaan, zoals onzeker overheidsbeleid en soms onduidelijke regelgeving, onvoldoende overheidssteun, maar ook netwerkbeperkingen en vertragingen bij de uitrol van nieuwe technologieën. Daarnaast hebben bedrijven grote moeite om de emissies in de keten onder controle te krijgen, de zgn. scope 3 emissies. Maar aan de andere kant blijkt tevens dat de klimaatambities van sommige SBTi bedrijven voor het grootste deel aanvankelijk ook relatief laag waren ingezet. Zo blijkt de mediaan van de klimaatdoelstellingen op slechts 30% emissiereductie in 2030 (ten opzichte van het niveau van 1990) te liggen. Ter vergelijking: in Europa ligt dit streven op minimaal 55% emissiereductie. Verder bleek ook uit een recent onderzoek van South Pole dat van de ongeveer 60.000 wereldwijd onderzochte bedrijven, minder dan 2% daarvan een doelstelling voor klimaatneutraliteit heeft.
Nederlands bedrijfsleven
Ook het Nederlandse bedrijfsleven heeft moeite om klimaatstrategieën tot executie te brengen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Periodiek brengt het CBS de stemming van bedrijven in kaart via haar Conjunctuurenquête (COEN). Zo nu en dan worden daaraan specifieke vragen toegevoegd. In de afgelopen juni-editie van de COEN was de stand van de verduurzaming onderwerp van de enquête. Uit die inventarisatie blijkt dat momenteel slechts 1,6% van de Nederlandse bedrijven volledig klimaatneutraal is. Dit is bar weinig. We moeten dan maar veel hoop putten uit het feit dat driekwart van de ondervraagde bedrijven geen belemmeringen ondervindt om te verduurzamen. Zij moeten het dan maar waarmaken. Van de kwart die wel belemmeringen ondervinden spelen de hoge kosten en de onzekerheid over economie en/of het beleid een grote rol.
Veel bedrijven doen toezeggingen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, of deze in elk geval niet te vergroten. Sommige bestuurders van bedrijven nemen de groene stap op basis van eigen initiatief en/of ethiek. Anderen ervaren toenemende druk van buitenaf door investeerders, werknemers en/of overheden. Het helpt om het transitietempo te verhogen. En dat moet, want de kwaliteit van onze lucht is namelijk zwak, we hebben jaarlijks te maken met extreem weer en warmte- of andere weerrecords komen steeds vaker voor. We kunnen het ons dus niet permitteren om het bij groene beloften te laten. Uiteindelijk maakt iedere belofte schuld. Het is nu zaak voor bedrijven om deze inmiddels fikse groene schuldenberg niet verder te laten groeien.
Casper Burgering werkt sinds 2006 bij het Economisch Bureau van ABN AMRO als senior econoom en maakt deel uit van de afdeling Sustainability Research.